جانسون، بن(جامین) (۱۵۷۲ـ۱۶۳۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
بنجامین جانسون
Benjamin Jonson
زادروز وست مینستر، لندن ۱۵۷۲م
درگذشت ۱۶۳۷م
ملیت انگلیسی
شغل و تخصص اصلی نمایش‌نامه‌نویس
شغل و تخصص های دیگر شاعر، منتقد و بازیگر تیاتر
آثار هر آدم خلق و خویی دارد؛ کیمیاگر (۱۶۱۰)؛ بانی جذاب (۱۶۳۲)
گروه مقاله تیاتر

جانسون، بن(جامین) (۱۵۷۲ـ۱۶۳۷)(Jonson, Ben(jamin))

بنجامین جانسون

نمایش‌نامه‌نویس، شاعر،‌ و منتقد انگلیسی. با هر آدم خلق‌و‌خویی دارد[۱] (۱۵۹۸) کمدی‌ای موسوم به «کمدی طبایع[۲]» را در تئاتر انگلستان پی‌افکند که در آن هر شخصیت، «خلق و خو» یا طبعی همچون آز، شهوت، و مال‌پرستی را تجسم می‌بخشد. پس از آن، شادخواری‌های سینتیا[۳] (۱۶۰۰) و متشاعر[۴] (۱۶۰۱) را نوشت. نخستین تراژدی برجامانده از او سیانوس[۵] (۱۶۰۳) است که باربج[۶] و شکسپیر عضو اولین گروه نقش‌آفرینان آن بودند. کمدی‌های بزرگش عبارت‌اند از وُلپون، یا روباه[۷] (۱۶۰۶)، کیمیاگر[۸] (۱۶۱۰)، ‌و بازار مکارۀ بارتولومیو[۹] (۱۶۱۴). آثار زیادی هم برای سرگرمی‌های دربار، در قالب نمایش‌های ماسک[۱۰]، نوشت که با طراحی صحنۀ اینیگو جونز[۱۱] به‌روی صحنۀ آمدند. بن جانسون در وست‌مینستر[۱۲] لندن به‌دنیا آمد. در ۱۵۹۷ نمایش‌نامه‌نویس و بازیگر تئاتر شد. در ۱۵۹۸، به اتهام کشتن یکی از همبازی‌هایش در یک درگیری، تا پای چوبۀ دار رفت؛ اموالش را مصادره کردند و به زندان افتاد. در زندان، کاتولیک شد ولی بعدها به مذهب پروتستان گروید. نخستین کمدی‌ او، هر آدم خلق و خویی دارد، را گروه خادمان لُرد چمبرلین[۱۳] در تئاتر گلوب[۱۴]، لندن، اجرا کرد. این اثر نمایش‌نامه‌ای موفق بود و نام بن جانسون‌ بی‌درنگ در سیاهۀ نمایش‌نامه‌نویسان سرشناس به‌ثبت رسید. نمایش‌نامۀ هر آدم خارج از خلق و خوی خود[۱۵] (۱۵۹۹)، اثر بعدی وی به‌شمار می‌آید. سپس ‌اپی‌سن، یا زن کم‌حرف[۱۶] (۱۶۰۹) را نوشت. آثار کمدی‌اش بهترین نمایش‌نامه‌های جانسون برشمرده می‌شوند که او در آن‌ها به‌گونه‌ای بسیار استادانه و عمیق سرشت بلاهت را به‌نمایش می‌گذارد، و با زیرکی و تأثیرگذاری، میانه‌روی اخلاقی را برای داوری زیاده‌روی‌ها‌ تجویز می‌کند. از دیگر آثار اوست: شیطان الاغ است[۱۷] (۱۶۱۶) و، پس از غیبتی طولانی، موضوع اصلی اخبار[۱۸] (۱۶۲۶)، مسافرخانۀ‌ جدید[۱۹] (۱۶۲۹)، بانوی جذاب[۲۰] (۱۶۳۲)، و چوپان غمگین[۲۱] (۱۶۳۵). جانسون در نوشتن به طرف شرق[۲۲] (۱۶۰۵) با مارستون[۲۳] و چپمن[۲۴] همکاری کرد و هنگامی‌که با هجوکردن سیاست اسکاتلندی جیمز اول مخالفت رسمی شد، همراه آن‌ دو به زندان رفت. شعرهای متعدد (ازجمله «سلیا») و چند اثر منثور نیز نوشت. در ۱۶۱۹ ملک‌الشعرای دربار شد و مواجب مختصری دریافت کرد، با وجود این، در تنگدستی درگذشت؛ او را در کلیسای وستمینستر[۲۵] به‌خاک سپردند.



  1. Every Man in His Humour
  2. comedy of humours
  3. Cynthia’s Revels
  4. The Poetaster
  5. Sejanus
  6. Burbage
  7. Volpone, or The Fox
  8. The Alchemist
  9. Bartholomew Fair
  10. masques
  11. Inigo Jones
  12. Westminster
  13. Lord Chamberlain’s Servants
  14. Globe Theatre
  15. Every Man out of his Humour
  16. Epicoene, or The Silent Woman
  17. The Devil is an Ass
  18. The Staple of News
  19. The New Inn
  20. The Magnetic Lady
  21. The Sad Shepherd
  22. !Eastward Ho
  23. Marston
  24. Chapman
  25. Westminster Abbey