حسن بن فیروزان
حسن بن فیروزان (قرن ۴ق)
| حسن بن فیروزان | |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| نام‌های دیگر | حسن فیروزان |
| شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
| دوره | قرن ۴ق |
| خویشاوندان سرشناس | ماکان بن کاکی (برادر زاده یا پسرعمو)، رکن الدوله دیلمی (داماد) |
(یا: حسن فیروزان) حاکم مازندران و از سرداران مشهور دیلمی. حسن عمو و به‌گفته‌ای پسرعموی ماکان بن کاکی بود. پس از ۳۱۸ق، ماکان حکومت گرگان را به او سپرد و چون ماکان کشته شد (۳۲۹ق)، وشمگیر زیادی، حسن را به اطاعت از خویش دعوت کرد، اما حسن، که وشمگیر را مسئول قتل ماکان می‌دانست، دعوت او را اجابت نکرد. چون از وشمگیر شکست خورد، به ابوعلی چغانی، سردار سامانی، پیوست و با کمک این سردار به جانب طبرستان لشکر کشید و در ۳۳۱ق، موفق به شکست وشمگیر شد. وشمگیر چهار سال بعد، با کمک نوح اول سامانی، طبرستان و گرگان را بازپس گرفت و حسن را از آن‌جا بیرون کرد. او که متناسب با موقعیت خود گاه با سامانیان و گاه با آل‌بویه هم‌داستان و متحد می‌شد، این بار رابطۀ دوستانه‌ای با رکن‌الدولۀ دیلمی برقرار کرد و دختر خود را به نکاح او درآورد و توانست در سایه اتحاد با آل‌بویه بر نواحی دامغان و سمنان و گرگان مسلط گردد و به کمک رکن‌الدوله وشمگیر را از گرگان مجبور به عقب‌نشینی کند (۳۳۶ق).