حکمه المشرقیه (الحکمه المشرقیه)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

حِکْمَةُ‌الْمَشْرِقیّه (الحِکْمَةُ‌الْمَشْرِقیّه)
اثری به عربی، در منطق و فلسفه، تألیف ابن‌سینا. تنها دیباچه و بخشی از منطق آن بر جای مانده است. بنابر آنچه در مقدمۀ بخش منطق آمده، ابن‌سینا درصدد نگارش منطق، علم کلی، علم الهی، علم طبیعی و علم عملی در حدّ لزوم بود. اما جز بخش منطق که به اشتباه با نام منطق‌المشرقیین در قاهره ۱۹۱۰ چاپ شده‌، و قسمتی از طبیعیات آن‌که در کتابخانه‌های ترکیه است، بقیه از بین رفته یا تحریر نشده است. براساس گزارش ابن سینا در شفا وی در کتابی قصد ارائۀ «فلسفۀ مشرقیه» را داشته که در نظر برخی مراد از آن همین الحکمة‌المشرقیة و در نزد برخی کتاب الانصاف است. در وجه تسمیۀ این کتاب به «مشرقیه» سه رأی عرضه شده است: مشرقیه به معنی متعالی و ورای عقل متعارف؛ مشرقی در مقابل مغربی یعنی عرضه‌کنندۀ فلسفۀ مشرق‌زمین در مقابل فلسفۀ یونان؛ مشرقی به معنی شارحان مشرقی ارسطو در مقابل شارحان مشائی بغدادی.