خودپرستی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

خودپرستی (egoism)

(یا: خودخواهی؛ حُبِّ نفس) در اخلاق، نظریه‌ای که طبق آن غایت و انگیزۀ رفتار، صرفاً تعقیب منافع خود است. نقطۀ مقابل آن «دیگرخواهی» است که نوعی گرایش و تمایل به سوی «غیر» و حتی جُست و جوی منافع خود در ضمن منافع دیگران است. خودپرستی در اصل نظریه‌ای روان‌شناختی بود که هدف واقعی رفتار را لذت و خوشی شخص می‌دانست و آن را از نظر اخلاقی توجیه می‌کرد. این دیدگاه، که در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ طرفداران بسیار داشت، پایۀ نظریۀ حکومت مبتنی بر قرارداد اجتماعی تامس هابز[۱] را تشکیل ‌داد و همچنین مبنایی برای نظریۀ آزادی عمل اقتصادی[۲] فراهم ‌کرد. هرچند اکثر فیلسوفان خودپرستی اخلاقی را ناصواب شمرده‌اند اما ردکردن آن را دشوار یافته‌اند. از این‌رو، این دیدگاه کماکان برای متفکران موضوعی جالب توجه و وسیله‌ای برای معارضه‌جویی با نظریه‌های اخلاقیِ حاکم است.

 



  1. Thomas Hobbes
  2. Laisse - Faire economic theory