دیوان بین المللی دادگستری
| دیوان بین المللی دادگستری | |
|---|---|
| نام فارسی | دیوان بین المللی دادگستری |
| نوع کاربری | نهاد قضایی اصلی سازمان ملل متحد |
| نام لاتین | International Court of Justice |
| نام های دیگر | دادگاه جهانی |
| سال تاسیس | ۱۹۲۱م |
| دفتر مرکزی(مقر) | شهر لاهه |
| علت تاسیس / تشکیل | ایفای نقش قضایی در درون نظام ملل متحد و نیز قضاوت درباره اختلافات میان دولت ها |
| گروه مقاله | مدیریت و سازمانهای بین المللی |
دیوان بین‌المللی دادگستری (International Court of Justice)
(معروف به دادگاه جهانی) نهاد قضایی اصلی سازمان ملل متحد. این دادگاه برای ایفای نقش قضایی در درون نظام ملل متحد و نیز قضاوت دربارۀ اختلافات میان دولت‌ها تشکیل شده، و مقرّ آن در شهر لاهه است. به‌موجب میثاقِ جامعۀ ملل[۱] در ۱۹۲۱، دیوان دائمی بین‌المللی دادگستری تشکیل شد و تا ۱۹۴۵ به فعالیت خود ادامه داد و ۳۲ رأی ترافعی و ۲۷ رأی مشورتی صادر کرد. منشور ملل متحد در ۱۹۴۵، به‌جای این دادگاه، دادگاه دیگری موسوم به دیوان بین‌المللی دادگستری را جانشین کرد. دادگاه اخیر دارای پانزده قاضی است که مدت خدمت هر یک از آنان نُه سال است. آرای دادگاه با رأی اکثریت گرفته می‌شود، و قضات نیز در سازمان ملل طی رأی‌گیری هم‌زمان در شورای امنیت و مجمع عمومی انتخاب می‌شوند. اسامی نامزدها را گروه‌های کارشناسان ملی که دولت‌های‌شان آن‌ها را انتخاب کرده‌اند، ارائه می‌کنند. از هیچ دولتی بیش از یک قاضی نمی‌تواند در دادگاه حضور داشته باشد و دادگاهی که طرف دعوای مطرح‌شده در دادگاه باشد حق نصب یک قاضی ویژه را دارد که فقط در رسیدگی به همان پرونده مشارکت خواهد داشت. قضات می‌توانند در دعاوی مربوط به دولت‌های متبوع خویش شرکت کنند، اما چنانچه با پرونده ارتباط شخصی یا در آن نفع شخصی داشته باشند از جلسات دادگاه کنار گذاشته می‌شوند. دیوان بین‌المللی دارای دو نوع صلاحیت ترافعی و مشورتی است. دولت‌ها برای رفع اختلافاتشان می‌توانند به صلاحیت ترافعی دادگاه متوسل شوند؛ اِعمال صلاحیت ترافعی به رأیی می‌انجامد که برای طرف‌های اختلاف الزام‌آور است و از لحاظ نظری در صورت لزوم می‌توان از طریق شورای امنیت آن را به اجرا گذاشت. صلاحیت مشورتی، جز دولت‌ها، در دسترس سازمانهای بین‌المللی هم که از مجمع عمومی ملل متحد اجازه گرفته باشند، قرار دارد؛ اِعمال صلاحیت مشورتی فقط به صدور رأی مشورتی می‌انجامد. همۀ اعضای سازمان ملل خودبه‌خود عضو اساسنامۀ دیوان بین‌المللی دادگستری شناخته می‌شوند. دولت‌هایی هم که عضو سازمان ملل نباشند، می‌توانند اجازۀ امضای اساسنامه را بگیرند. دولت‌ها می‌توانند با امضای بندی اختیاری با تسلیم همه یا انواع خاصی از اختلافات خود به دادگاه موافقت کنند یا ممکن است بپذیرند که دعوای مشخصی را نزد دادگاه مطرح کنند. جز موارد پذیرش اختیاری صلاحیت اجباری دادگاه، دادگاه نمی‌تواند دولتی را مجبور به پذیرش صلاحیت خود کند. نیز ← لاهه، دیوان
- ↑ Covenant of the League of Nations