دیوان بیگی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دیوان بِیْگی

عالی‌ترین‌ مقام‌ قضایی‌ در دورۀ‌ صفویه‌. این مقام وظیفه‌ داشت‌ تا متخلفان‌ را در سراسر کشور به‌ مجازات‌ برساند و به‌ چهار خیانت‌ یا اَحداث‌ اربعه، که‌ شامل‌ شکستن‌ دندان‌، کورکردن‌، تجاوز، و قتل‌ بود، رسیدگی‌ کند. همچنین‌ بر تمامی‌ محاکم‌ شرعی‌ نظارت‌ می‌کرد‌ و مأمور اجرای‌ تصمیمات‌ و احکام‌ بود. علاوه‌ بر این،‌ رسیدگی‌ به‌ شکایت‌ برضد مقامات‌ عالی‌رتبه‌، سفرای‌ مقیم‌ دربار ایران‌ و اتباع‌ خارجی‌ در حضور وی‌ صورت‌ می‌گرفت‌. دیوان‌ بیگی‌ چهار روز در هفته‌، در کشیک‌خانه‌ در جنب‌ عالی‌قاپو، و دو روز در هفته‌، در خانۀ‌ خود، به‌ امور قضایی‌ مردم‌ رسیدگی‌ می‌کرد و هیچ مداخله‌ای‌ در امور‌ مصالح‌ دولت‌ و مملکت‌ نمی‌کرد‌. در دورۀ‌ قاجار‌ اعتمادالسلطنه‌ از عنوان‌ دیوان‌ بیگی‌ در زمرۀ‌ مقامات‌ و انتصابات‌ یاد کرده‌ است‌، اما به‌نظر می‌رسد این مقام در دورۀ قاجار اهمیت‌ دورۀ‌ صفویه‌ را نداشته‌ است‌.