ردیه
رَدّیه
نوشته‌هایی که در ردّ و ابطال نظریۀ علمی، فلسفی، دینی، یا عرفانی نوشته شده باشد. ردیّه‌نویسی از پیش از اسلام رواج داشته است. نخستین ردیّه‌ها بر کتاب‌ها و نظریه‌های علمای زردشتی، یهودی، مسیحی، و یونانی بود. با به‌وجود آمدن مذاهب و فِرَق مختلف اسلامی بحث و مناظره و تألیف ردّیه‌ها بین علما و فلاسفۀ اسلامی متداول شد. بیشترین ردیّه‌نویسی در عهد معتزله (از نیمۀ قرن ۲ق) بوده است. گاه پیش می‌آمد که عالِمی بر ردیّه‌ای که بر اثرش نوشته شده بود پاسخی می‌داد که در واقع، ردّی بر ردیّه بود. همچنین وقتی عالمی نظریه‌ای را برای مسلمانان خطرناک می‌دانست، ممکن بود چندین ردّیه بر آن تألیف کند، از آن جمله است پنج اثر از آثار ابوالقاسم زنجانی که در ردّ اندیشه‌های علی محمد باب (۱۲۳۵ـ۱۲۶۶ق) نوشته شده‌اند. پاره‌ای از حاشیه‌هایی که بر آثار علمای اسلامی نوشته‌اند، از نظر محتوا، می‌توان جزو ردیّه‌ها به حساب آورد. در تاریخ ادبیات نیز ردّیه‌نویسی متداول بود، ازجمله ردّیه‌هایی که طی سال‌ها بر برهان قاطع نگاشته شد. همچنین برخی شعرا نیز در اشعار خود یکدیگر را ردّ می‌کردند، مانند قصیدۀ عنصری در ردّ قصیدۀ معروف لامیۀ غضایری.