رییس جمهور

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

رئیس‌جمهور (president)

عنوان معمول رئیس کشور در یک جمهوری. اختیارات این مقام ممکن است از حد اختیار یک پادشاه مشروطه تا ریاست عملی دولت متغیر باشد. در انگلستان، در قرن ۱۷، به قائم مقام پادشاه که از اختیارات تفویضی گسترده‌ای برخوردار بود «پرزیدنت» (رئیس) می‌گفتند. در قانون اساسی نهایی ایالات متحده، رئیس دولت فدرال، رئیس‌جمهور خوانده شده است. این معنا، یعنی رئیس انتخابی یک جمهوری رایج‌ترین معنای این واژه است. رئیس‌جمهور در بعضی کشورها با رأی مستقیم مردم و در برخی دیگر به‌طور غیرمستقیم و از سوی پارلمان انتخاب می‌شود. در ایران رئیس‌جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود و دومین مقام رسمی بعد از مقام رهبری، است. رئیس‌جمهور امریکا اختیاراتی بیشتر از مقام‌های مشابه خود در دیگر کشورها دارد، اگرچه در جمهوری پنجم فرانسه رئیس‌جمهور تقریباً از اختیاراتی به همان گستردگی برخوردار بود. رئیس‌جمهور امریکا فرماندۀ کل ارتش و نیروهای دریایی آن کشور نیز هست. در کشورهای غربی، عنوان پرزیدنت برای رؤسای کالج‌ها و دانشگاه‌ها (یا گاه در انگلستان برای مقام‌های بعد از این رؤسا)، کسانی که بر نشست انجمن‌ها و کنفرانس‌های علمی ریاست می‌کنند، و برخی از قضات و اعضای کابینه، نیز به‌کار می‌رود.