زبیدی، محمدالحسینی المرتضی
زبیدی، محمدالحسینی المرتضی (بلگرام هند 1732- 1791) Mohammad Al- hoseini almortada
عالم دینی و لغت‌شناس یمنی. زمانی که خانواده‌اش در بلگرام هند اقامت داشت در این شهر به دنیا آمد، اما در شهر زبید یمن پرورش یافت و در این شهر نزد عالمان بزرگ، از جمله رضی‌الدین عبدالخالق، ابوبکر زبیدی حنفی و شیخ ابوعبدالله مزجاحی زبیدی تحصیل علم کرد. در 18 سالگی به حجاز رفت. الجبرتی نقل می‌کند زبیدی در حجاز با عالمان مشهوری چون شیخ عبدالله سندی، شیخ احمد بن عقیل مکی، عبدالله سقاف و سلیمان یحیی و سید عبدالرحمن عیدروس در مکه و شیخ عبدالله میرغنی طایفی در طایف حشر و نشر داشته است. پس از بازگشت به یمن و سفر دوباره به حجاز، نزد شیخ عبدالرحمن عیدروس، فقه و بسیاری از تألیفات دیگر او را فراگرفته و ملازم او بوده است و همو بر تن زبیدی خرقه پوشانده و اجازهی نقل روایات و مسموعات خود را به وی داده است. زبیدی به تشویق عیدروس راهی مصر می‌شود و در خان الصاغه قاهره مقیم می‌شود. او در این دوره نزد علمای قاهره همچون سید علی مقدسی حنفی تحصیل می‌کند و به وی اجازهی تدریس در مسجد شیخون داده می‌شود. شاهان حجاز، هند، شام، عراق، مغرب دور، عثمانی، سودان و الجزایر با او مکاتبه می‌کرده‌اند. او فارسی و ترکی را نیز به خوبی می‌دانسته است.
مشهورترین آثار زبیدی: تاج العروس من جواهر القاموس که شرح معجم قاموس المحیط فیروزآبادی است (زبیدی چهارده سال از عمرش را صرف تألیف این اثر کرد.)؛ اتحاف السادة المتقین فی شرح احیاء علوم الدین؛ کشف اللثام عن آداب الایمان و الاسلام؛ رفع الشکوی و ترویح القلوب فی ذکر ملوک بنی الایوب.
عبدالستار احمد فراج در مقدمه‌اش بر تاج العروس از صد عنوان کتاب و رساله که منسوب به زبیدی است نام می‌برد.