زمان شاه درانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زمان‌شاه‌ دُرّانی‌ (قندهار ۱۱۸۶ـ۱۲۶۰ق)

سومین‌ پادشاه افغان سلسلۀ‌ سدوزایی (حک:۱۲۰۷ـ۱۲۱۶) فرزند تیمورشاه‌ دُرّانی بود. در‌ سال‌ جلوس‌ پدرش‌ زاده شد. چون‌ تیمورشاه‌ وفات‌ یافت‌، زمان‌شاه پس از کشمکش‌های درون‌ درباری‌ و درحالی‌ که‌ دیگر برادرانش‌ را امرا و بزرگان‌ تیمورشاه‌ تحت‌ نظر گرفته بودند، به‌ پادشاهی‌ افغانستان‌ رسید؛ اما شاهزاده‌ همایون‌، حاکم‌ قندهار، فرزند ارشد تیمور که‌ برحسب‌ رسوم‌ قبایلی‌، مستحق‌ جانشینی‌ بود، حکومت‌ وی‌ را نپذیرفت‌ و به‌جانب‌ کابل‌ لشکر کشید، ولی‌ شکست‌ خورد و به‌سوی‌ بلوچستان‌ متواری‌ شد. او سپس‌ هرات‌ را نیز از تصرف شاهزاده‌ محمود، برادرش‌، خارج کرد و پس‌ از تصرف‌ کشمیر به‌ کابل‌ بازگشت‌. زمان‌شاه‌ در طول‌ سلطنت‌ ده‌ سالۀ‌ خود همواره‌ گرفتار شورش‌ها و بلواهای‌ مدعیان‌ سلطنت‌ و یا مخالفت انگلیسی‌ها بود. سرانجام‌ دربرابر شاهزاده‌ محمود، که‌ از حمایت‌ فتح‌خان‌ و دیگر درّانیان ناراضی‌ برخوردار بود، تاب‌ نیاورد و به‌دست‌ عوامل‌ محمود از دو چشم‌ کور شد و از سلطنت‌ خلع گردید.