زیلو
زیلو
زیرانداز و دست‌بافته‌ای دارای تاروپود که فقط از نخ پنبه‌ای و با دستگاه بافندگی تولید می‌شود. دستگاه بافندگیِ زیلو با دار قالی‌بافی تفاوت دارد. اجزای این دستگاه عبارت‌اند از تیر (دو میلۀ قطور و مکعب‌شکل از جنس چوب)، اُسون (دو ستون چوبی)، تُنگ (میله‌ای چوبی که نوک تیز آن داخل حفره‌هایِ دو سرِ تیر شده است)، شِلیت (مجموعه‌ای از نخ‌های تابیده‌شده به دور دو چوب که در طرفین دستگاه در یک ردیف افقی نصب شده است)، پُش‌بند (میلۀ آهنی که نگه‌دارندۀ دستگاه است)، شَمشه (چوبی است برای بافتن نقش زیلو)، کمونه (چوب کمانی)، کَلی (دو شاخۀ قلاب‌مانند از چوب)، کُرت (مجموعه نخ‌هایی است که یک سر آن به چله و سر دیگرش به شلیت و شمشه بسته شده است). نقوش زیلو هندسی است و استادکارِ بافنده آن را به‌‌طور ذهنی در زیلو نقش می‌کند. رنگ‌های زیلو از دو رنگ تجاوز نمی‌کند. رنگ زیلوهای اماکن مذهبی اکثراً سفید و سرمه‌ای یا سفید و آبی است. در بافت زیلو، تعویض شلیت نقش اساسی دارد. استاد بافنده با بالازدن دهانۀ کمونه در واقع وظیفۀ بازوبسته کردن دهانه چله دستگاه را برعهده دارد، کمونه در هر رفت‌وبرگشت شلیت‌ها را تعویض می‌کند و تولید زیلو با همین تعویض شلیت‌ها صورت می‌گیرد. در ایران، زیلوهای میبدِ یزد و کاشان معروف است.