سازمان برنامه و بودجه
سازمان برنامه و بودجه
| سازمان برنامه و بودجه | |
|---|---|
| نام فارسی | سازمان برنامه و بودجه |
| نام های دیگر | سازمان مدیریت و برنامه ریزی |
| سال تاسیس | ۱۳۲۷ش |
| علت تاسیس / تشکیل | استقرار نظام برنامه ریزی، بودجه بندی و نظارت برای پیشرفت و توسعه سریع |
| گروه مقاله | سازمان ها و نهادهای حکومتی |
(نام جدید: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) سازمانی تأسیس‌شده در ۱۳۲۷ش به‌عنوان یکی از پایه‌های نظام اقتصادی ایران، و با هدف استقرار نظام برنامه‌ریزی، بودجه‌بندی و نظارت برای پیشرفت و توسعۀ سریع، همه‌جانبه و هماهنگ اقتصادی و اجتماعی کشور، تنظیم و اشاعۀ ضوابط و استانداردهای لازم برای طرح‌های عمرانی و توسعۀ فعالیت‌های آماری و همکاری با سازمان‌های کشور در جهت اجرای اصل عدم تمرکز. مرکز آمار ایران که مسئول گردآوری اطلاعات آماری در سطح کشور است، و سازمان نقشه‌برداری با وظایفی چون انجام مطالعات نقشه‌برداری و تهیۀ نقشه‌ها و نمودارهای جغرافیایی کشور، از سازمان‌های وابسته به سازمان برنامه و بودجه‌اند. سازمان برنامه و بودجه پس از پیروزی انقلاب اسلامی از عمده‌ترین ارکان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نظام محسوب می‌شود و به‌عنوان یکی از معاونت‌های ریاست‌جمهوری اسلامی انجام وظیفه می‌کند. وظایف اساسی سازمان برنامه و بودجه بدین قرار است: انجام مطالعات و بررسی‌های اقتصادی و اجتماعی، پیش‌بینی منابع کشور به‌منظور تهیه و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت و همچنین بودجه‌های سالانۀ کشور؛ مطالعه و بررسی و انجام امور مربوط به برنامه‌ریزی در چارچوب نظام برنامه‌ریزی کشور، و نظارت مستمر بر اجرای برنامه‌ها و پیشرفت سالانۀ آن‌ها؛ تخصیص منابع کشور برای فعالیت‌های جاری و عملیات عمرانی در چارچوب برنامه‌ها و سیاست‌های توسعۀ کشور؛ تهیه و تنظیم بودجۀ کل کشور با همکاری دستگاه‌های ذیربط، و پیشنهادِ خط‌مشی‌ها و سیاست‌های مربوط به بودجۀ کل کشور به شورای اقتصاد؛ تعیین ضوابط اقتصادی، اجتماعی، فنی و مالی برای ارزیابی فعالیت‌های انجام‌شده در دستگاه‌های اجرایی؛ ارزشیابی کارآیی و عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور و گزارش آن به رئیس‌جمهور؛ تشخیص صلاحیت و طبقه‌بندی مهندسان مشاور و پیمانکاران و ارزیابی مداوم فعالیت‌های آن‌ها؛ تعیین معیارها، ضوابط و تنظیم اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرح‌های عمرانی؛ تعیین و مشخص‌کردن وام‌ها و اعتبارات خارجی مورد نیاز برای برنامه‌ها و طرح‌ها (مادۀ ۲۵ قانونِ برنامه و بودجه)؛ اتخاذ روش مناسب برای اخذ گزارش از همۀ دستگاه‌ها به منظور تهیه و ارائۀ گزارش‌های جامعِ عملکرد هر دوره از برنامه و انتشار این گزارش‌ها برای اطلاع عموم؛ تخصیص اعتبارات برای طرح‌ها و فعالیت‌ها براساس گزارش‌های ارزشیابی و نظارت؛ بررسی و اظهارنظر دربارۀ گزارش‌ها و مسائلی که باید در شورای اقتصاد مطرح شود؛ انجام امور دبیرخانۀ شورای عالی انفورماتیک؛ فراهم‌‌کردن امکانات و تأمین آمارهای مورد نیاز و ایجاد هماهنگی در زمینۀ فعالیت‌های اطلاعاتی و آماری کشور؛ کاربرد اطلاعات به‌دست‌آمده از ماهواره‌های منابع زمینی در مطالعه و بررسی و برنامه‌ریزی؛ نظارت بر انجام امور نقشه‌برداری زمینی و هوایی در چارچوب قانون سازمان نقشه‌برداری در حدود وظایف مربوط؛ نظارت بر انجام امور مربوط به پژوهش در امر برنامه‌ریزی و توسعه در قالب اساسنامۀ مؤسسۀ عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه. به‌سبب وظایف متعدد سازمان برنامه و بودجه، مراجعه‌کنندگان این سازمان عبارت‌اند از نمایندگان دستگاه‌های اجرایی برای ارائه و طرح پیشنهاد در زمینۀ تأمین بودجه، مبادلۀ موافقت‌نامه‌ها، تخصیص اعتبار، تعیین مشاور و پیمانکار برای طرح‌های عمرانی، شرکت در جلسات کمیسیون‌های شورای اقتصاد، شوراها و جلسات مشترک؛ مهندسان مشاور و واحدهای ساخت پیمانکاران و مشاوران داخلی برای تشخیص صلاحیت و تعیین رتبۀ شرکت‌های رایانه‌ای برای دریافت مجوز ورود رایانه و لوازم آن؛ پژوهشگران برای مراجعه به کتابخانۀ سازمان یا استفاده از اطلاعات تهیه‌شده توسط مدیریت‌ها و دفاتر. این سازمان در ۱۳۸۶ منحل شد و به دو معاونت در ریاست‌جمهوری تبدیل گردید.