سازمان تربیت بدنی ایران

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سازمان تربیت‌بدنی ایران

سازمانی با هدفِ پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیۀ سالم در بین افراد کشور، از راه ورزش و تمرین‌های بدنی. این هدف براساس اصول و دستورهای منظم و سازمان‌یافته است. مهم‌ترین وظایف این سازمان عبارت‌اند از توسعه و تعمیم ورزش در سراسر کشور، و تعلیم مربیان و معلمان ورزش؛ تأسیس، تجهیز و ادارۀ ورزشگاه‌ها، اردوگاه‌ها، میدان‌ها و مراکز ورزشی؛ نظارت بر باشگاه‌ها و مراکز تفریحی و ورزشی؛ اظهارنظر دربارۀ برنامۀ ورزشی دانشسراها، دانشگاه‌ها و دیگر سازمان‌های دولتی و غیر دولتی. در همۀ کشورهای جهان تربیت‌بدنی بخشی از برنامه‌های آموزش رسمی است. در ایران نیز تربیت‌بدنی جزو آموزش رسمی در دوره‌های تحصیلی دبستان، راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه، و همچنین مراکز وابسته به ارتش و نیروهای نظامی و انتظامی مانند پادگان‌ها است. در جوامع ابتدایی و در قبیله‌ها، بسیاری از رقص‌ها و مراسم جادوگری شامل نوعی از تمرین‌های ورزشی بود. بدین‌گونه توانایی جسمانی نوجوانان و جوانان را برای کسب مهارت در شکار و جنگ تقویت می‌کردند. در جامعه‌های متمدن باستانی نیز تربیت‌بدنی از مهم‌ترین بخش‌های آموزش نظامی بود؛ ازجمله در کشورهای ایران، یونان، روم، چین و هند که حکومت‌های قدرتمند دوران باستان بودند، تمرین‌های دویدن، تیراندازی با کمان، پرتاب نیزه، ارابه‌رانی، کمنداندازی و سوارکاری را به سربازان آموزش می‌دادند. نخستین‌بار در یونان به تربیت بدنی توجه جدی شد و برگزاری بازی‌های المپیک در قرن ۶پ‌م در آتن، تربیت‌بدنی را وارد مرحلۀ جدیدی کرد. در قرن ۲م جالینوس، پزشک مشهور یونانی، که تمرین‌های بدنی را برای حفظ سلامتی و نیرومندی ضروری می‌دانست، برنامه‌ای برای تربیت‌بدنی عمومی تدوین کرد. در دورۀ رُنسانس نظریۀ جالینوس دربارۀ تأثیر تمرین‌های بدنی در رشد و سلامت جسمانی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. در قرن ۱۸ نوشته‌ها و آموزش‌های ژان ژاک روسو، فیلسوف فرانسوی، و نیز آموزش‌های پستالوزی، معلم سوئیسی، تربیت‌بدنی را به میان مردم برد و توجه به تربیت‌بدنی عمومی را در اروپا گسترش داد. در قرن ۱۹ رفته‌رفته تربیت‌بدنی جزو برنامه‌های آموزش رسمی مدارس شد. امروزه در همۀ کشورها سازمانی به نام سازمان تربیت‌بدنی وجود دارد که برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزش را سازمان‌دهی می‌کند. از بعد از جنگ جهانی دوم، بازی‌های المپیک مرتباً در رشته‌های گوناگون ورزشی در یکی از کشورهای جهان برگزار می‌شود، و شامل بازی‌های المپیک تابستانی و بازی‌های المپیک زمستانی است. این بازی‌ها مهم‌ترین رویداد ورزشی جهان، و هدفش گسترش صلح و دوستی میان ملت‌ها است. سازمان تربیت‌بدنی در ایران در ۱۳۱۲ش با نام «انجمن ملی تربیت بدنی» شروع به فعالیت کرد. در ۱۳۲۵ به «انجمن ملی تربیت‌بدنی و پیشاهنگی ایران» و در ۱۳۴۳ به «سازمان تربیت‌بدنی و تفریحات سالم ایران» تغییر نام داد. در ۱۳۵۰ این سازمان گسترش یافت، و از ۱۳۵۸ فعالیت خود را با نام «سازمان تربیت‌بدنی جمهوری اسلامی ایران» ادامه داد. برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزش هر استانِ کشور با کمک این سازمان تهیه، تنظیم و اجرا می‌شود. سازمان تربیت‌بدنی شاخه‌های گوناگونی دارد که هریک وظیفۀ سرپرستی و برنامه‌ریزی ورزشی خاصی را به‌عهده دارند. هریک از این شاخه‌ها را «فدراسیون» می‌گویند. «فدراسیون ورزش‌های همگانی» که بخشی از سازمان تربیت‌بدنی است، در ۱۳۷۱ تأسیس شد. وظیفۀ این فدراسیون ترویج ورزش میان همۀ افراد کشور، برگزاری مسابقه‌های ورزشی و فراهم‌آوردن امکاناتی برای ورزش‌های گروهی مانند دو همگانی و نرمش‌های صبحگاهی است.