سازمان کشورهای صادرکننده نفت

سازمان کشورهای صادرکنندۀ نفت (Organization of Petroleum Exporting Countries)

سازمان کشورهاي صادرکننده نفت

سازمان کشورهای صادرکننده نفت
نام فارسی	سازمان کشورهای صادرکننده نفت
نوع کاربری	نهاد
نام لاتین	Organization of Petroleum Exporting Countries
نام های دیگر	اوپک
سال تاسیس	۱۹۶۰م
علت تاسیس / تشکیل	هماهنگ کردن قیمت و سیاست های عرضه نفت دولت های تولید کننده آن- بهبود بخشیدن به موقعیت دولت های جهان سوم
گروه مقاله	مدیریت و سازمانهای بین المللی

(یا: اوپِک) نهادی تشکیل‌شده در ۱۹۶۰، با هدف هماهنگ‌کردن قیمت و سیاست‌های عرضۀ نفت دولت‌های تولید‌کنندۀ آن. اقدام هماهنگ این سازمان، که در دهۀ ۱۹۷۰ سبب افزایش قیمت‌های نفت شد، رکوردی جهانی به‌وجود آورد ولی از میزان تقاضا نیز کاست به‌صورتی که نفوذ این سازمان در میانۀ دهۀ ۱۹۸۰ کاهش یافت، اما تداوم اتکای کشورها به نفت بار دیگر نفوذ آن را در اواخر دهۀ ۱۹۹۰ تقویت کرد. اعضای اوپک عبارت‌اند از الجزایر، گابون، اندونزی، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی، امارات متحد عربی، و ونزوئلا. اکوادور، که پیش‌تر عضو این سازمان بود، در ۱۹۹۳ از آن جدا شد. هدف دیگر اوپک بهبود بخشیدن به موقعیت دولت‌های جهان سوم از طریق مجبورکردن دولت‌های غربی به گشودن بازارهای خود بر روی فرآورده‌های حاصل از نفت بود. اهمیت این نهاد در بازار جهانی، از توانایی آن برای بالابردن بهای نفت از بشکه‌ای سه دلار در ۱۹۷۳ به بشکه‌ای ۳۰ دلار در ۱۹۸۰ آشکار شد. در دهۀ ۱۹۸۰، با کاهش تقاضای کشورهای صنعتی، افزایش عرضۀ نفت کشورهای غیرعضو اوپک، و تولید انرژی‌های جانشین سوخت‌های فسیلی، موقعیت مسلط اوپک متزلزل شد. این عوامل سبب کاهش بهای جهانی نفت از بشکه‌ای ۲۸ دلار در آغاز ۱۹۸۶ به بشکه‌ای ده دلار در ژوئیۀ همان سال شدند. هرچند اعضای مختلف در برابر تلاش‌های این سازمان برای تثبیت بهای نفت از طریق کاهش اجباری میزان تولید اعضا مقاومت کرده‌اند، ولی اوپک در نوامبر ۱۹۹۵ تصمیم گرفت همچنان میزان تولیدی را که در سال پیش از آن تعیین شده بود برای شش ماه دیگر نیز تمدید کند. نشست سران اوپک پس از ۲۵ سال نخستین‌بار در سپتامبر ۲۰۰۰ برگزار شد، که طی آن بهای نفت بشکه‌ای ۲۵ دلار تعیین و بر نفوذ اوپک افزوده شد. در این نشست هوگو چاوز، رئیس‌جمهور ونزوئلا، اعضا را به اتحاد برای بالا نگه‌داشتن قیمت‌های نفت تشویق کرد. در ۲۰۰۴ با رونق‌گرفتن اقتصاد و افزایش تقاضا برای سوخت و انرژی به‌ویژه در چین و هند، بهای جهانی نفت به‌تدریج رو به افزایش نهاد و در ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ از مرز ۵۰ دلار برای هر بشکه نفت فراتر رفت و سرانجام در اواسط ۲۰۰۸ به قیمت بیش از ۱۴۰ دلار رسید. این افزایش بی‌سابقه سرانجام با بروز بحران شدید مالی نخست در امریکا و سپس در دیگر کشورها در اواخر ۲۰۰۸ یکباره سقوط کرد و با کاهش ۱۰۰ دلار در هر بشکه به کمتر از ۵۰ دلار رسید.

 

---