سورا، ژرژ (۱۸۵۹ـ۱۸۹۱)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
ژُرْژ سورا
Georges Seurat
زادروز 1859م
درگذشت 1891م
ملیت فرانسوی
تحصیلات و محل تحصیل مدرسۀ عالی هنرهای زیبا (بوزار)
شغل و تخصص اصلی نقاش
سبک پست‌امپرسیونیسم‌
آثار بعد از ظهر یکشنبه در جزیرۀ لاگراند ژات (1886؛ مؤسسۀ هنری، شیکاگو)
گروه مقاله نگارگری و مجسمه‌سازی جهان
یکی از آثار نقاش

سورا، ژُرْژ (۱۸۵۹ـ۱۸۹۱)(Seurat, Georges)

تابلوی بعدازظهر یکشنبه در جزيره لاگراندژات

نقاش فرانسوی. از پست‌امپرسیونیست‌[۱]های برجسته بود، و همراه با پل سینیاک[۲] روش پوانتیلیسم[۳] (رنگ‌گذاری به‌صورت نقطه‌های ریز به‌جای لکه‌های بزرگ) را پدید آوردند. بعد از ظهر یکشنبه در جزیرۀ لاگراند ژات[۴] (۱۸۸۶؛ مؤسسۀ هنری، شیکاگو[۵]) از پرآوازه‌ترین تابلو‌های اوست. سورا در شانزده‌سالگی تحصیل در مدرسۀ عالی هنرهای زیبا (بوزار)[۶] را آغاز کرد. از آثار دُلاکروا[۷] و پیِرو دِلا فرانچسکا[۸] به‌دقت اتود برداشت، و دیوارنگاره‌[۹]های دُلاکروا در کلیسای سن‌سولپیس[۱۰]، او را به اهمیت رنگ واقف ساخت، و در گرایش پیِرو دلا فرانچسکا به زیبایی صوری و هندسی سهیم شد. اگرچه شیفتۀ طرز استفادۀ امپرسیونیست[۱۱]ها از رنگ بود، بی‌اعتنایی آنان به فرم را مردود شمرد، و کوشید هنر کاملاً منتظمی برپایۀ اصول علمی پدید آوَرَد. پوانتیلیسمِ سورا از پژوهش‌های علمی در زمینۀ درک رنگ، مایه می‌گرفت. پردۀ آب‌تنی‌کنندگان در آن‌یر[۱۲] (۱۸۸۴؛ نگارخانۀ ملی لندن[۱۳]) از نخستین دستاوردهای مهم شیوۀ جدید نقاشی او بود که در آن جلوۀ جوّنمایی امپرسیونیسم، و استحکام جدید فرم و ترکیب‌بندی درهم آمیخته‌اند. سورا در طراحی هم بسیار مهارت داشت؛ طراحی‌هایش با مداد کنته[۱۴] روی کاغذ زبر، سرشار از سایه‌روشنی نظرگیرند. سورا در دورۀ تحصیل، همراه با سینیاک، به نظریه‌های علمی مختلف دربارۀ رنگ علاقه‌مند شد؛ به‌ویژه نظریۀ «تأثیرپذیری آنی رنگ‌های مجاور»، و تأثیر رنگ‌های مکمل[۱۵] از یکدیگر، که میشل اوژن شِورول[۱۶] مطرح کرد. سورا توانست ایجاد جلوه‌های نورانی و تأثیر آن بر سطوح مختلف را از دامنۀ فعل و انفعال تازه‌ای برخوردار سازد. او روش موسوم به پوانتیلیسم (یا دیویزیونیسم[۱۷]) را که گذاشتن سه دسته رنگ مکمل (قرمز و سبز، آبی و نارنجی، و بنفش و زرد) به‌صورت نقطه‌های ریز مجزا بر روی بوم است، نخستین‌بار به‌طور اسلوب‌مند در پردۀ بعدازظهر یکشنبه در جزیرۀ لاگراند ژات به‌کار گرفت؛ این اثر نتیجۀ نهایی انبوهی از طرح‌های مدادی و رنگ‌روغنی‌اش بود. سورا، پوانتیلیسم را در بسیاری از دیگر آثارش نیز به‌کار برد، ازجمله در منظره‌هایی همچونپلِ کوربُووا[۱۸] که رنگ‌گذاری منکسر آن به تعبیر دوست منتقد او، فلیکس فنئون[۱۹]، «نئوامپرسیونیستی» نامیده شد، هرچند که ترکیب‌بندیِ هندسی منظم و کاملاً سنجیده‌ای داشت. پس از به‌تصویرکشیدن مناظر شهری و صنعتی، و چشم‌اندازهایی از رود سن[۲۰] و ساحل نورماندی[۲۱]، آثار بانشاطی از شهرهای بزرگ پدید آورد که در آن‌ها رویارویی سادۀ امتدادهای افقی و عمودی مناظر، جای خود را به هندسه‌ای جاندارتر بخشید که بیانگر حرکت بود،‌ چنان‌که در پردۀ لوشاي[۲۲] و سیرک[۲۳] مشهود است.


  1. post-Impressionist
  2. Paul Signac
  3. pointillism
  4. A Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatte
  5. Art Institute, Chicago
  6. Ecole des Beaux-Arts
  7. Delacroix
  8. Piero della Francesca
  9. fresco
  10. St Sulpice
  11. Impressionist
  12. Bathers at Asnières
  13. National Gallery, London
  14. conté crayon
  15. complementary colours
  16. Michel-Eugène Chevreul
  17. Divisionism
  18. Bridge at Courbevoie
  19. Félix Fénéon
  20. Seine
  21. Normandy
  22. Le Chahut
  23. Le Cirque