سیما کوبان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سیما کوبان
زادروز تهران 24 آبان ۱۳۱۸ش
درگذشت پاریس 15 خرداد 1391ش
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل دکترای جامعه‌شناسی- دانشگاه پاریس
شغل و تخصص اصلی پژوهشگر
شغل و تخصص های دیگر ناشر و نقاش
آثار طهران قدیم (با آثاری از: سیمین بهبهانی، عبدالله انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۸۸)
گروه مقاله نگارگری و مجسمه‌سازی

سیما کوبان (تهران 24 آبان ۱۳۱۸- پاریس 15 خرداد 1391ش)

 

سیما کوبان
سیما کوبان
تابلو با عنوان پل
تابلو با عنوان پل

پژوهشگر، ناشر، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی. خانواده پدری‌اش اهل کاشان و خانواده‌ی مادری‌اش اهل تهران بودند. پس از گرفتن دیپلم به بروکسل رفت و در دانشکده­‌ی سلطنتی هنرهای زیبای آن شهر در رشته‌ی طراحی، حکاکی، مجسمه‌سازی و نقاشی (1337-1343) و پس از آن در رشته­‌های دیوارنگاری (فرسک) و سفال‌گری در دانشکده­‌ی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) به تحصیل پرداخت و سرانجام در سال 1354 دکترای خود را از دانشگاه پاریس در رشته­‌ی جامعه‌شناسی دریافت کرد. پس از بازگشت به ایران، به آموزش در دانشکده­‌ی هنرهای زیبا و هنرهای تزئینی دانشگاه تهران پرداخت (1342-1344). از سال 1354 تا 1357 رئیس بخش هنرهای حجمی دانشکده‌­ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، اما در سال 1359 از دانشگاه تهران اخراج شد. 

سیما کوبان علاوه بر تدریس در دانشکده­‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در زمینه‌ی هنر و معماری ایران نیز تحقیقاتی انجام داده ‌است. او بنیان­‌گذار «انتشارات دماوند» (با همکاری پرتو نوری‌علاء و منیر بیضایی) در سال ۱۳۶۰ است. از وی، به عنوان اولین ناشر زن در ایران بعد از انقلاب نام برده‌‌اند. در سال ۱۳۶۴، انتشارات دماوند تعطیل و کوبان مدتی زندانی شد. در طول حیات کوتاه این نشر، کتاب‌های شاخصی از نویسندگانی چون پابلو_نرودا (سرود اعتراض، ترجمه احمد_کریمی_حکاکمیلان کوندرا (کلاه کلمنتیس، ترجمه احمد_میرعلاییاینیاتسیو_سیلونه (خروج اضطراریبهرام بیضایی (نمایشنامه و فیلمنامه‌های آینه‌های روبرو، فتحنامه کلات، خاطرات هنرپیشه نقش دوم، ندبه و اشغالفریدون_آدمیت (مقالات تاریخی واندیشه‌های طالبوف تبریزی)  و مهدی_اخوان_ثالث (عطا و لقای نیما) و همچنین، کتاب نقد و تحلیل جباریت (نوشتۀ مانس شپرر و با ترجمۀ کریم قصیم) را منتشر کردند. او پس از آزادی، با همکاری نادر درفشه و اشخاصی دیگر، شرکت طرح و نقش گلیم «بی‌بی باف» را در محل انتشارات دماوند تاسیس کرد. در شرکت اخیرش، او با شرکت‌های تبلیغاتی سیته و کارپی در زمینه­‌ی بازاریابی همکاری داشت. در این بین، مدتی نیز دانش تصویری‌اش را در اختیار سازمان زیباسازی شهر تهران قرار داد. از دیگر فعالیت‌های مهم کوبان می‌توان به انتشار 4 شماره گاهنامه­‌ی چراغ (1361- 1363)، ماهنامه­‌ی فرهنگی بوستان و بعدتر، همکاری با ماهنامه­‌ی دنیای_سخن (به‌عنوان مترجم) و با مجله­‌ی هنری طاووس (به‌عنوان پژوهشگر) اشاره کرد.

کوبان در دهه‌ی ۱۳۷۰ راهی فرانسه شد و تا چند ماه قبل از زمان فوتش، در شهر استرازبورگ ساکن بود. در این شهر، او به فعالیت‌هایی چون تدریس در دانشگاه استرازبورگ، آموزش زبان فارسی و مینیاتور و گلیم­‌بافی به فرانسویان علاقه‌مند به ایران، برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در رابطه با فرهنگ ایران (با همکاری انجمن ایرانیان مقیم استرازبورگ) و تحقیقات فرهنگی در نقاشی و ادبیات ایران ادامه داد. او در سال ۱۳۷۸، به دلیل سکته­‌ی مغزی، فلج و خانه‌نشین شد. در ابتدای سال ۱۳۹۱، به‌سببِ یک سرطان ریه­‌ی نهفته، بستری شد و سرانجام سه ماه بعد، بر اثر همین بیماری در پاریس درگذشت. فریدون_ناصری (رهبر و مدیر هنری ارکستر سمفونیک ایران) همسر اول سیما کوبان بوده است.

کوبان در دو نمایشگاه گروهی در بروکسل و نمایشگاه‌های گالری بورگز، و نیز در نمایشگاه جمعی هنر معاصر ایران (آبان 1344) شرکت داشته و یک نمایشگاه انفرادی از آثار خود را در دانشکده­‌ی هنرهای زیبا- در زمان استادیش در آن‌جا- برگزار کرده است. او همچنین در پنجمین بیینال منطقه‌ای هم شرکت کرده بود.

گزیده­‌ی کتاب‌­شناسی:  انقلاب اکتبر و هنرمندان (کاملیا کری- ترجمه)؛ کتاب تهران (۶ جلدی- با آثاری از: عبدالله_انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۷۰-۱۳۷۶)؛ طهران قدیم (با آثاری از: سیمین بهبهانی، عبدالله انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۸۸).

 

منابع: