شکسپیر، ویلیام (۱۵۶۴ـ ۱۶۱۶)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
ویلیام شکسپیر
William Shakespeare
زادروز استرتفورد ـ آپان ـ ایون ۱۵۶۴م
درگذشت ۱۶۱۶م
ملیت انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل مدرسۀ زبان
شغل و تخصص اصلی نمایش‌نامه‌نویس
شغل و تخصص های دیگر شاعر
آثار

رومئو و ژولیت و رویای شب نیمۀ تابستان

اُتللو، شاه لیر، و مکبث
گروه مقاله ادبیات غرب
خویشاوندان سرشناس آن هتاوی (همسر)

شکسپیر، ویلیام (۱۵۶۴ـ ۱۶۱۶)(Shakespeare, William)

ویلیام  شکسپیر
ویلیام  شکسپیر

نمایش‌نامه‌نویس و شاعر انگلیسی. نمایش‌نامه‌های او را که به شعر آزاد[۱] و بخش‌هایی به نثر[۲] نوشته شده، کلاً به نمایش‌نامه‌های غنایی[۳]، همچون رومئو و ژولیت[۴] و رویای شب نیمۀ تابستان[۵]؛ کمدی‌هایی، مانند کمدی اشتباهات[۶]، هر طور که بخواهید[۷]، هیاهوی بسیار برای هیچ[۸]، و چشم در برابر چشم[۹]؛ نمایش‌نامه‌های تاریخی[۱۰]، نظیر هنری ششم[۱۱] (در سه بخش)، ریچارد سوم[۱۲]، و هنری چهارم[۱۳] (در دو بخش)، که غالباً خرد سیاسی بدبینانه را نشان می‌دهند؛ و تراژدی‌هایی همچون هملت[۱۴]، اُتللو[۱۵]، شاه لیر[۱۶]، و مکبث[۱۷] می‌توان تقسیم کرد. غزل[۱۸]های پُرشماری نیز سرود. شکسپیر در استرتفورد ـ آپان ـ ایون[۱۹] به‌دنیا آمد و پسر یک تاجر پارچه‌های پشمی بود؛ از مدرسۀ زبان فارغ‌التحصیل شد، و در ۱۵۸۲، با آن هتاوی[۲۰] ازدواج کرد. از این ازدواج صاحب سه فرزند شد. شکسپیر، تا ۱۵۹۲ در لندن در مقام بازیگر و نمایش‌نویس تثبیت شد، و از ۱۵۹۴ عضو مُهم گروه بازیگران لُرد چمبرلین[۲۱] بود. در ۱۵۹۸، این گروه تماشاخانه یا تئاتر دائمی خود را تخریب کرد، و تئاتر گلوب[۲۲] را در ساوتوارک[۲۳] ساخت. در ۱۶۰۳، گروه بازیگران لُرد چمبرلین به کینگزمن[۲۴] تبدیل شد. در این زمان، شکسپیر که نمایش‌نامه‌نویس اصلی گروه و از مدیران تجاری آن‌جا بود به بازیگری نیز ادامه داد. در ۱۶۱۰، به استرتفورد بازگشت و در ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ درگذشت؛ او را در محراب کلیسای هولی ترینیتی (تثلیث مقدس[۲۵])، در استرتفورد، به‌خاک سپردند. نمایش‌نامه‌های اولیه او در سال‌های ۱۵۸۹ـ۱۵۹۴، حاکی از حضور نویسنده‌ای جوان بود که شیوه‌های هنری خود را فرا می‌گیرد و با به‌کارگیری قالب‌ها (فرم‌ها)[۲۶]ی گوناگون، تجربه کسب می‌کند. این نمایش‌نامه‌ها عبارت‌اند از سه بخش از هنری ششم، کُمدی‌های کمدی اشتباهات، رام‌کردن زن سرکش[۲۷]، و دو نجیب‌زادۀ ورونایی[۲۸]؛ تیتوس آندرونیکوس[۲۹] تراژدی‌ انتقام ملهم از آثار سنکا[۳۰]؛ و ریچارد سوم. پس از نمایش‌نامه‌های غنایی رومئو و ژولیت، رویای شب نیمۀ تابستان، و ریچارد دوم[۳۱] (که به کشف رابطۀ میان زندگی خصوصی فرد با جامعه می‌پردازد) در سال‌های ۱۵۹۴ـ۱۵۹۷، نمایش‌نامه‌های شاه ‌جان[۳۲] (که باز هم کاوشی است در طنزها و مسائل سیاست) و تاجر ونیزی[۳۳] (۱۵۹۶ـ۱۵۹۷) را نوشت. نمایش‌نامه‌های فالستافی[۳۴] از ۱۵۹۷ تا ۱۶۰۰، مانند هنری چهارم (بخش‌‌های اول و دوم، که دنیای مضحک میخانه را در کنار محظورات و مسئولیت‌های موجود در سلطنت و جاه‌طلبی سیاسی قرار می‌دهند)، هنری پنجم (تصویری از شاه‌ هال[۳۵] همچون یک سرباز ـ پادشاه آرمانی)، و زنان سرخوش وینزر[۳۶] (که گویند به درخواست الیزابت اول نوشته شد تا عشق فالستاف را نشان دهد)، آوازه‌اش را به‌اوج رساندند. در ۱۵۹۹، یولیوس سزار[۳۷] را نوشت (که با تمرکز بر درون‌مایه و پی‌رنگی محوری، دسیسه برای به‌قتل‌رساندن سزار، و تقابل میان رقیبان سیاسی، که در آن هرکس که بی‌رحم‌تر است برنده می‌شود، از دیگر تراژدی‌های بزرگ او پیشی گرفت). این دوره با نمایش‌نامه‌های بذله‌گویانه غنایی هیاهوی بسیار برای هیچ، هرطور که بخواهید و شب دوازدهم[۳۸] (ح ۱۵۹۸ـ۱۶۰۱)، به‌پایان رسید. با نمایش‌نامۀ هملت، دورۀ ‌تراژدی‌های بزرگ اُتللو، شاه لیر، مکبث، تیمون آتنی[۳۹]، آنتونی و کلئوپاترا[۴۰]، و کوریولانوس[۴۱] (که قهرمانش براثر احساس خدشه‌دار‌شدن آبرویش به جدالی مصیبت‌بار با رومیان تن می‌دهد) آغاز می‌شود (۱۶۰۱ـ۱۶۰۸). این دورۀ‌ تاریک در کُمدی‌های تروئیلوس و کرسیدا[۴۲] (که کاوشی کنایه‌آمیز در مفهوم شرف شهسواری در ارتباط با رفتار جنسی و جنگ میان یونان و تروآ[۴۳] است)، آن خوب است که پایانش نیکوست[۴۴]، و چشم در برابر چشم (ح ۱۶۰۱ـ۱۶۰۴) نیز انعکاس دارد. داستان زمستان[۴۵] (که بازسازی داستان عاشقانۀ رقیبی حسود به‌نام رابرت گرین[۴۶] بود)، و طوفان[۴۷] جزو نمایش‌نامه‌های عاشقانه کامل[۴۸] یا نمایش‌نامه‌های دوران‌ آرامش[۴۹] اواخر کار نویسندگی او دسته‌بندی می‌شوند. در ۲۰۰ سال اول پس از مرگش، نمایش‌نامه‌های شکسپیر به‌صورت کوتاه یا تجدیدنظر‌شده اجرا می‌شدند (چنان‌که به نمایش شاه لیر نیم تیت[۵۰]، پایانی شاد داده شد)، تا آن‌که در قرن ۱۹، با ارزیابی انتقادی آثار ساموئل کولریج[۵۱] و ویلیام هزلیت[۵۲]، متن‌های اصلی احیا شدند. بررسی نمایش‌نامه‌های شکسپیر در قرن حاضر، با مطالعۀ مفصّل جنبه‌های مختلفی چون زبان، ساختار شرایط تئاتری معاصر، و زمینۀ اجتماعی و فکری آثارش صورت تحلیلی به خود گرفته است. نمایش‌نامه‌های او را جان همیگ[۵۳] و هنری کاندل[۵۴]، دو تن از همکاران اسبق شکسپیر در گروه کینگز، در کتاب اول[۵۵] (۱۶۲۳) گردآوری و ویرایش کردند. چاپ‌های بعدی این اثر در ۱۶۳۱، ۱۶۶۴، و ۱۶۸۵، به‌ترتیب با عناوین کتاب دوم[۵۶]، کتاب سوم[۵۷]، و کتاب چهارم[۵۸] انتشار یافتند.

آثار شکسپیر
عنوان سال عنوان لاتین
تاریخی    
هنری ششم 1590ـ1592 Henry VI
ریچارد سوم 1593 Richard III
ریچارد دوم 1595 Richard II
هنری چهارم 1597ـ 1598 Henry IV
هنری پنجم 1598 Henry V
تراژدی    
تیتوس آندرونیكوس 1590ـ1592 Titus Andronicus
رومئو و ژولیت 1597 Romeo and Juliet
یولیوس سزار 1599ـ1600 Julius Caesar
هملت 1600 Hamlet
اتللو 1604 Otello
شاه ‌لیر 1605 King Lear
مكبث 1605 Macbeth
آنتونی و كلئوپاترا 1607 Anthony and Cleopatra
پریكلس 1608 Pericles
سیمبلین 1609 Cymbeline
كوریولانوس 1608 Coriolanus
تیمون آتنی 1608 Timon of Athens
كمدی    
دو نجیب‌زاده ورونایی 1592 The Two Gentleman of Verona
رام كردن زن سركش 1594 The Taming of the Shrew
رنج بیهوده عشق 1594 Love's Labor's Lost
كمدی اشتباهات 1594 Comedy of Errors
رؤیای شب نیمه تابستان 1595 Midsummer Night's Dream
تاجر ونیزی 1596 The Merchant of Venice
هرطور كه بخواهید 1599 As you like it
زنان سرخوش وینزور 1597ـ1600 Merry Wives of Windsor
هیاهوی بسیار برای هیچ 1599 Much Ado Abouth Nothing
شب دوازدهم 1599 Twelfth Night
تروئیلوس و كرسیدا 1601 Troilus and Cressida
آن خوب است كه پایانش نیكوست 1602 All's Well that Ends Well
كلوخ‌انداز را پاداش سنگ است 1604 Measure for Measure
داستان زمستان 1611 Winter's Tale
طوفان 1612 Tempest

 


  1. blank verse
  2. prose
  3. lyric plays
  4. Romeo and Juliet
  5. A Midsummer Night’s Dream
  6. The Comedy of Errors
  7. As You Like It
  8. Much Ado About Nothing
  9. Measure For Measure
  10. historical plays
  11. Henry VI
  12. Richard III
  13. Henry IV
  14. Hamlet
  15. Othello
  16. King Lear
  17. Macbeth
  18. sonnet
  19. Stratford-upon-Avon
  20. Anne Hathaway
  21. Lord Chamberlain’s Company
  22. Globe Theatre
  23. Southwark
  24. King’s Men
  25. Holy Trinity
  26. form
  27. The Taming of the Shrew
  28. The Two Gentlemen of Verona
  29. Titus Andronicus
  30. the Senecan revenge tragedy
  31. Richard II
  32. King John
  33. The Merchant of Venice
  34. The Falstaff plays
  35. King Hall
  36. The Merry Wives of Windsor
  37. Julius Caesar
  38. Twelfth Night
  39. Timon of Athens
  40. Antony and Cleopatra
  41. Coriolanus
  42. Troilus and Cressida
  43. Troy
  44. All’s Well That Ends Well
  45. The Winter’s Tale
  46. Robert Green
  47. The Tempest
  48. Romance play
  49. reconciliation plays
  50. Nahum Tate
  51. Samuel Coleridge
  52. William Hazlitt
  53. John Hemige
  54. Henry Condell
  55. First Folio
  56. Second Folio
  57. Third Folio
  58. Fourth Folio