شیرعلی خان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

شیرعلی‌خان‌ (۱۲۳۷ـ بلخ ۱۲۹۶ق)

پادشاه افغانستان (حک: ۱۲۷۹ـ۱۲۸۳؛ ۱۲۸۵ـ ۱۲۹۶ق) پسر و جانشین امیر دوست‌‌محمد‌خان‌. در دورۀ‌ اول‌ سلطنت‌‌ (۱۲۷۹ـ۱۲۸۳ق) گرفتار جنگ‌های داخلی با برادرانش‌، محمد‌افضل‌‌خان‌ و محمد‌اعظم‌خان، بود.‌ آنان برای مدتی کابل را به‌تصرف درآوردند و خود به توالی حکومت کردند، تا این که شیرعلی‌خان به‌کمک پسرش محمد‌یعقوب‌خان کابل را از آن‌ها پس گرفت (۱۲۸۵ق). در دورۀ‌ دوم‌ سلطنت‌ (۱۲۸۵ـ۱۲۹۶ق) با مشکلاتی‌ از ناحیۀ‌ دو پسرش‌ محمد‌یعقوب‌‌خان‌ و محمد‌ایوب‌خان‌ مواجه‌ بود. ازجمله اصلاحات او می‌توان تأسیس‌ مدارس‌ جدید، تشکیل‌ ارتش‌ واحد، هیئت‌ دولت‌ و انجمن‌ مشورتی‌ با سیزده عضو، خدمات‌ پستی‌ و راه‌اندازی‌ نخستین‌ نشریۀ‌ افغانستان‌ به‌ نام‌ شمس‌النهار را نام‌ برد. چون در سیاست‌ خارجی‌، به‌ سیاست‌ انگلستان‌ در منطقه‌ بدگمان‌ بود، به‌ روسیه‌ متمایل‌ شد و همین‌ امر سبب شد که انگلیسی‌ها، در لشکرکشی دوم خود، کابل‌ و شهرهای‌ مهم‌ افغانستان‌ را اشغال‌ کنند (۱۲۹۶ق). امیر‌شیر‌علی‌خان،‌ که‌ به‌کمک‌ روس‌ها دل‌ بسته‌ بود، به‌ بلخ‌ گریخت‌. پس از فرار او، محمد‌یعقوب‌خان حکومت را به‌دست گرفت.