عبدالرحمان سوم (۲۷۷ـ۳۵۰ق)
عَبدُالرَّحمان سوم (۲۷۷ـ۳۵۰ق)
ابوالمطرف ناصر، ملقب به الناصرلِدینِ الله، هشتمین و بزرگ‌ترین فرمـانروای سلسلۀ امویان اسپانیا و نخستین خلیفۀ اموی اندلس (حک : ۳۰۰ـ۳۵۰ق)؛ نوه و جانشین عبدالله بن محمد. نخست جنگ‌های داخلی و آشوب‌های مرزی را فرونشاند و قلمرو تجزیه‌شده را، با توسل به شگردهای نظامی چون استفاده از منجنیق در باجه و محاصرۀ اردوگاه طیطله، وحدت و سامان بخشید و با برقراری نظم و آرامش به اصلاحات عمرانی، کشاورزی، بازرگانی، صنعتی، هنری، فرهنگی و نظامی پرداخت. وی همچنین در نبرد با باسک‌ها و لتونی‌ها در حوالی بنبلونه (پامپلونا) پیروز شد و این شهر را غارت کرد. تدابیر او سبب رونق کشاورزی، توسعۀ علوم و فنون و هنر، پیشرفت اقتصادی و تقویت نیروی دریایی و درنتیجه شکوه و عظمت دولت او شد. در خلافت او، اسپانیای اسلامی به چنان قدرت و حشمتی رسیده بود که دولت‌های اروپایی می‌کوشیدند تا از هم‌پیمانان عبدالرحمان باشند، چنان‌که در ۳۳۶ق نمایندگان امپراتور بیزانس، امپراتور آلمان، پادشاه فرانسه، دوک اسلاو و امیر سرزمین ماورای پیرنه، در قرطبه برای بستن پیمان دوستی به حضور او رسیدند. جنگ‌های پی‌درپی و درگیری‌های سیاسی عبدالرحمان را از عمران و آبادانی بازنداشت. قرطبه پایتخت اندلس در دورۀ او به اوج عظمت و شکوفایی خود رسید و از حیث زیبایی و شکوه بر بغداد و پایتخت‌های اروپایی برتری یافت و از نظر شهرت و اعتبار به پای قسطنطنیه رسید. برجسته‌ترین اثر وی بنای «مدینةالزهراء»، بزرگ‌ترین مرکز حکومتی اندلس، بود که آن را برای نشان‌دادن قدرت و شوکت خویش ساخت و «دارالروضه» نامید.