عرضی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عَرَضی

(در مقابل ذاتی) در اصطلاحِ منطق، ماهیت مندرج در محمول قضیه که بر موضوع عارض می‌شود. این معنی با معنای عرض از جهات گوناگونی متفاوت است: ۱. عرضی می‌تواند جوهر یا امری ذاتی باشد، مانند «انسان حیوان است» که حیوان در این‌جا در عین جوهر بودن، عرضیِ انسان است؛ اما عرض در مقابل جوهر و ذات است. ۲. عرضی در واقع ماهیت لابشرط است، لذا می‌تواند بر موضوع حمل شود، برخلاف عرض که ماهیت بشرط لا است و نمی‌تواند بر موضوع حمل شود. ۳. نسبت عرض به موضوع، نسبت حالّ به محل است برخلاف نسبت عَرضی به موضوع که گاه جزء و کل است و گاه مقوّم و متقوّم.