علی قلی خان شاملو

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

علی ‌قلی‌خان شاملو ( ـ هرات ۹۹۷ق)

سردار ایرانی. پدرش از امرای بزرگ طایفۀ شاملو بود. علی‌قلی‌خان به فرمان شاه‌اسماعیل دوم برای قتل عباس‌میرزا راهی هرات شد. اما پیش از آن‌که به هرات برسد، شاه‌اسماعیل درگذشت و او به فرمان مهد علیا، همسر محمد خدابنده، به امیرالامرایی خراسان سرپرستی عباس‌میرزا گمارده شد و به خدمت این شاهزادۀ صفوی درآمد. چون ملکه به‌دست سرکردگان قزلباش کشته شد، علی‌قلی‌خان با کمک مرشد قلی‌خان استاجلو زمینه را برای پادشاهی عباس‌میرزا فراهم آورد و سرانجام او را در ۹۸۹ق در خراسان بر تخت نشاند. اما بعد، میان این دو سردار قزلباش ستیز درگرفت و عاقبت عباس‌میرزا به‌دست مرشد قلی‌خان افتاد (۹۹۳ق). علی‌قلی‌‌خان پس از این رخداد، عبدالله‌خان ازبک را به‌تصرف خراسان برانگیخت، اما چون سپاه خان ازبک به هرات رسید، از کردۀ خود پشیمان شد و در برابر سپاه ازبک ایستاد. وی در جنگی که درگرفت، زخم‌های بسیار برداشت و سرانجام در حالی‌که تسلیم شده بود، به‌دست ازبکان به‌قتل رسید. پیکرش را دو سال بعد، به فرمان شاه‌عباس از هرات به مشهد برده به‌خاک سپردند.