غرر اخبار ملوک الفرس

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

غُرَرُ اَخْبارِ مُلوکِ‌ الْفُرْس‌
(نام اصلی: غُرَرُالسِّیَر) کتابی‌ به‌ عربی‌ در تاریخ‌ عمومی‌ منسوب‌ به‌ ابومنصور عَبدالمَلِک بن‌ مُحَمَّد ثَعالبی. مجتبی‌ مینوی‌ با استناد به‌ نسخ‌ خطی‌ موجود، کتاب‌ را غُرَرُالسِّیَرْ یا غُرَرَ اخبارالْمُلوک‌ و سِیَرهِم‌ و مؤلف‌ آن‌ را ابومنصور حسین‌ بن‌ محمد مرغنی‌ ثعالبی‌ می‌داند و نه‌ ثعالبی‌ صاحب‌ یَتیمةُ‌الدَّهر‌. مؤلف‌ فهرست‌ مندرجات‌ کتاب‌ را چنین‌ آورده‌ است‌: تاریخ‌ پادشاهان‌ ایران‌ از کیومرث‌ تا یزدگرد شهریار، تاریخ‌ انبیاء، فراعنه‌ مصر، ملوک‌ حِمْیَر، عرب‌، روم‌، هند، ترک‌ و چین‌، تاریخ‌ پیامبر و خلفای‌ راشدین‌، بنی‌ امیه‌ و عباسیان‌، ابومسلم‌، برامکه‌، طاهریان‌، سنجریه‌، سامانیان‌، آل‌ حمدان‌، آل‌ بویه‌ و و در آخر تاریخ‌ ناصرالدین سَبُکْتَکین‌ و پسرانش، محمود و نصر. این‌ کتاب‌ که‌ در اوایل‌ قرن ۵ تألیف‌ شده‌ همچنین‌ حاوی‌ مطالب‌ بسیاری‌ دربارۀ‌ تاریخ‌ ایران‌ قبل‌ از اسلام‌ است‌ که‌ مؤلف‌ از مآخذ موجود در عصر خود نقل‌ کرده‌ است‌، که‌ به‌ نظر می‌رسد با شاهنامۀ فردوسی‌ دارای‌ مآخذ مشترکی‌ بوده‌ است‌. نثر این‌ کتاب‌ ساده‌، رسا و به‌ دور از تکلف‌ است‌. بخش‌های‌ باقی‌ مانده‌ از این‌ اثر که مربوط به پادشاهان ایران پیش از اسلام است به‌ کوشش‌ هرمان زوتنبرگ‌ با ترجمۀ فرانسوی‌ (پاریس‌، ۱۹۰۰م‌) به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. ترجمۀ‌ نامناسبی‌ به‌ فارسی‌ از بخشی‌ که‌ زونتبرگ‌ چاپ‌ کرده‌ (تا پایان‌ مبحث‌ یزدگرد)، در دست‌ است‌.