فاضل شربیانی، ملامحمد (تبریز ۱۲۴۵ـ نجف ۱۳۲۲ق)
فاضل شَرَبْیانی، ملامحمد (تبریز ۱۲۴۵ـ نجف ۱۳۲۲ق)
فقیه و اصولی امامی. به‌سبب تقریر درس‌های استادش سید حسین کوه‌کمری معروف به سید حسین ترک به ملامحمد مقرّر نیز آوازه یافت؛ از این نظر، می‌توان او را از پیشروان امر تقریر دروس نام برد. نزد میرزا محمدحسن شیرازی نیز درس خواند و محضر شیخ مرتضی انصاری را نیز درک کرده بود. بعد از فوت شیرازی، شیعیان، به‌ویژه در آذربایجان و قفقاز از او تقلید می‌کردند. درس‌های خود او را نیز شاگردانش سید ابوالقاسم طباطبایی، شیخ محمد باقر مازندرانی، ابوالقاسم دیزجی زنجانی و سید علی‌اکبر موسوی خویی به ترتیب به نام‌های سمعات‌الهدایة فی‌التخییر و الاحتیاط و البرائه؛ مجمع‌الاصول؛ دفائن‌الاصول و تقریرات‌الاصول، تقریر کردند. تقریراتی دیگر نیز از درس‌های او در‌دست است. در فقه و اصول نیز چندین کتاب تألیف کرد که سراج‌العباد و الصلوة از آن‌هاست. در ۱۳۲۱ق، ناکامی انگلیسی‌ها در برکناری امین‌السلطان، صدر اعظم متمایل به روس در ایران، سبب شد تا آنان به تنی چند از علمای ایرانی ساکن کربلا و نجف متوسل شوند. در ملاقاتی که میان جورج چرچیل رئیس هیئت انگلیسی‌ها و شربیانی انجام گرفت، چرچیل ذکاوت و آگاهی او را در مسائل سیاسی ستود.