فخر عادل خلعتبری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فخر عادل خلعتبری
زادروز تهران 1277ش
درگذشت واشنگتن 28 اسفند 1345ش
محل زندگی ایران- امریکا
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل مدرسه‌­ی ژاندارک و مدرسه‌­ی آمریکایی تهران
شغل و تخصص اصلی روزنامه‌نگار
شغل و تخصص های دیگر ادیب
آثار ازدواج اجباری، اوراق پریشان، سرگذشت یک­‌زن، دختر نادان، پیمان شکسته
گروه مقاله رسانه‌ها و ارتباطات
خویشاوندان سرشناس سیمین بهبهانی (دختر)
جوایز و افتخارات  

فخر عادل خلعتبری (تهران 1277ش-  واشنگتن 28 اسفند 1345ش)

 

(نام اصلی: فخر عظمی ارغون) روزنامه‌­نگار و ادیب ایرانی. پدرش، مرتضی قلی ارغون (مكرم السلطان)، از افسران عالی­‌رتبه­‌ی قاجار و مادرش، قمرخانم (عظمت‌­السلطنه)، از خاندانی بود که از صاحب­‌منصبان شاهان قاجار بودند. فخر عادل زبان فارسی، آشنایی با دیوان‌­ها و متون کهن فارسی، زبان عربی، فقه، اصول و فلسفه را همگام با دو برادرش در مکتبخانه­‌ی خصوصی و زبان فرانسه را نیز در کودکی زیر نظر مربی­‌ای سوئیسی که در منزلشان اقامت داشت فراگرفت. گواهینامه‌­ی پایان تحصیلات مدرسه­‌ی ژاندارک و مدرسه­‌ی آمریکایی تهران را هم به دست آورد. موسیقی اصیل ایرانی و نواختن تار را از زنی کلیمی به نام جان مشاق و بعدتر نزد عبدالله خان دوامی آموخت.

از سال ۱۲۹۷ش وارد کارهای فرهنگی شد و در تأسيس "جمعیت نسوان وطن‌خواه" شرکت کرد. در مدرسه­‌ی "ناموس" نیز به تدریس زبان فرانسه پرداخت. در سنین جوانی (۱۳۰۳) با عباس_خلیلی، مدیر روزنامه­‌ی اقدام، ازدواج کرد که ثمره‌­اش سیمین بهبهانی است که با نام خانوادگی شوهرش شهرت یافته است. بعد از جدایی از عباس خلیلی، با  جمال_عادل_خلعتبری (مدیر روزنامه­‌ی آینده ایران) ازدواج کرد (۱۳۱۰) و به خواست او نامش را به فخر عادل تغییر داد. او از سال ۱۳۱۱ به بعد سردبیری روزنامه­‌ی آینده ایران را برعهده داشت. در سال ۱۳۱۴ روزنامه­‌ی "نامه بانوان" را منتشر کرد که خودش نیز در آن مطلب می‌­نوشت.

فخر عظمی از اعضای برجسته­‌ی "کانون بانوان" بود؛ همچنین اشعار اجتماعی و وطنی می‌سرود و تا پایان عمرش یک روشنفکر و مدافع پی‌­گیر حقوق زنان باقی ماند. در سال 1316 به عنوان معاونت تعلیمات زنان در وزارت فرهنگ و معارف استخدام شد، اما یک‌­سال بعد استعفا داد. از شهریور سال 1320 به عضویت "حزب_دموکرات_ایران" درآمد. خلعتبری پس از سال­‌ها تدریس زبان و ادبیات فرانسوی در دبیرستان­‌های "ناموس"، "دارالمعلمات" و "نوباوگان" تهران، در سال ۱۳۳۷ بازنشسته شد و برای سرپرستی فرزندانش به آمریکا رفت و پس از درگذشتش در گورستان_ابن_بابویه به خاک سپرده شد.

از او نگارش­‌هایی به نام ازدواج اجباری، اوراق پریشان، سرگذشت یک­‌زن، دختر نادان، پیمان شکسته و همچنین ترجمه­‌هایی از کتاب­‌های خارجی و مقالاتی در نشریات باقی مانده است. سیمین بهبهانی در کتاب با مادرم همراه حدود ۲۰۰ بیت از او درج کرده است.

 

منابع

  • زنان مودب، بنفشه حجازی؛ انتشارات قصیده‌سرا و آشیان: 1396.
  • کانون بانوان، مریم فتحی؛ موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران: 1383.
  • کارنمای زنان کارای ایران، پوران فرخزاد؛ قطره: 1381.