فضل الرحمان (پنجاب ۱۹۱۹ـ۱۹۸۸)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فَضْلُ‌الرَّحمان (پنجاب ۱۹۱۹ـ۱۹۸۸)

متفکر نواندیش پاکستانی. دورۀ تحصیلات لیسانس را در زادگاهش گذراند و سپس به دانشگاه آکسفورد رفت و با نوشتن پایان‌نامه‌ای در موضوع «ابن سینا، فیلسوف قرون وسطا» مدرک دکتری گرفت. در دهۀ ۱۹۵۰، در مؤسسه مطالعات اسلامی مک‌گیل کانادا تدریس کرد. اوایل دهۀ ۱۹۶۰ ژنرال ایوب‌خان، رئیس‌جمهور وقت پاکستان، او را به وطن فراخواند تا سرپرستی موسسۀ تحقیقات اسلامی را در کراچی برعهده گیرد. سال‌ها در آن‌جا تدریس و مجله‌ای را با نام مطالعات اسلامی منتشر کرد. با تغییر رژیم سیاسی و تشدید تعصبات مذهبی، در معرض خطر جدی قرار گرفت و با قبول پیشنهاد تدریس در دانشگاه کالیفرنیا راهی امریکا شد. در ۱۹۶۹، کرسی استادی مطالعات اسلامی دانشگاه شیکاگو را به‌عهده گرفت و تا آخر عمر در آن‌جا ماندگار شد. او را از متفکران و مصلحان بزرگ مسلمان در قرن ۲۰ دانسته‌اند. اعتبار وی در میان اسلام‌شناسان غربی بیشتر به‌سبب دیدگاه‌هایش دربارۀ تعارض میان آموزه‌های اسلام سنتی و مفاهیم و دستاوردهای دنیای جدید است. مهم‌ترین کتاب‌های او عبارت‌اند از: وحی در اسلام، اسلام و ضرورت نوسازی، مضامین اساسی در قرآن، اسلام و مدرنیته و احیا و اصلاح در اسلام: پژوهشی دربارۀ بنیادگرایی.