فلدسپات

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فِلْدِسْپات (feldspar)

فِلْدِسْپات

(یا: فلدسپار) گروهی از کانی[۱]های سیلیکاتی. فلدسپات‌ها فراوان‌ترین مادّۀ معدنی در پوستۀ زمین[۲]اند. سازندۀ اصلی سنگ‌های آذرین[۳]اند و در اغلب سنگ‌های دگرگونی[۴] و سنگ‌های رسوبی[۵] نیز یافت می‌شوند. همۀ فلدسپات‌ها حاوی سیلیسیم[۶]، آلومینیوم، و اکسیژن‌اند که به‌هم متصل شده‌اند تا شکلی داربستی[۷] ایجاد ‌کنند. فضاهای خالی داخل این ساختار[۸] داربستی را سدیم[۹]، پتاسیم[۱۰]، کلسیم[۱۱]، و به‌ندرت باریوم[۱۲]، با نسبت‌های گوناگون، اشغال می‌کنند. فلدسپات‌ها بلور[۱۳]های سفید، خاکستری، یا صورتی تشکیل می‌دهند و سختی آن‌ها در مقیاس موس[۱۴] شش است. چهار کانی زیر معرّف چهار ترکیب کاملاً متمایز فلدسپات‌هایند: اورتوکلاز[۱۵] با فرمول KAlSi۳O۸، آلبیت[۱۶] با فرمول NaAlSi۳O۸ آنورتیت[۱۷] با فرمول CaAl۲Si۲O۸، و سلزین[۱۸] با فرمول BaAl۲Si۲O۸. فلدسپات‌های قلیایی پلاژیوکلاز[۱۹] حاوی مقادیر متفاوت سدیم، مانند آلبیت، و کلسیم، مانند آنورتیت، و مقادیر جزیی پتاسیم‌اند. فلدسپات‌های قلیایی[۲۰]، شامل اورتوکلاز، مقدار زیادی پتاسیم، مقدار کمتری سدیم، و اندکی کلسیم دارند. فلدسپات معروف به ماه‌سنگ (حجرالقمر)[۲۱] شبیه مروارید است و در جواهرسازی به‌کار می‌رود. سالانه تقریبا ۴هزار تن فلدسپات در صنایع سرامیک مصرف می‌شود. فلدسپات‌ها گروهی از کانی‌های سنگ‌سازند که تقریباً ۶۰ درصد از پوستۀ زمین را تشکیل می‌دهند.

 


  1. mineral
  2. earth’s crust
  3. igneous rock
  4. metamorphic rock
  5. sedimentary rocks
  6. silicon
  7. framework
  8. structure
  9. sodium
  10. potassium
  11. calcium
  12. barium
  13. crystal
  14. mohs scale
  15. orthoclase
  16. albite
  17. anorthite
  18. celsian
  19. plagioclase alkali feldspar
  20. alkali feldspar
  21. moonstone