قونیه
قونیه
| قونیه | |
|---|---|
| نام فارسی | قونیه |
| نام های دیگر | کسنیا |
| نام پیشین | ایکونیون |
| کشور | ترکیه |
| ایالت | قونیه |
| موقعیت | جنوب مرکزی آناتولی |
| جمعیت | ۷۴۲,۶۹۰ نفر (۲۰۰۰) |
| تولیدات و صنایع مهم | کشاورزی، معادن متعدد ـ به ویژه آلومینیوم و جیوه ـ نساجی، صنایع چوب، چشمه های آب گرم و جهانگردی |
| بناهای مهم | مقبره مولانا |
(نام باستانی: ایکونیون؛ به لاتینی: ایکونیوم؛ در تلفظ ترکی امروز: کُسنیا) ولایت و شهری در جنوب مرکزی آناتولی[۱] در ترکیه، با ۷۴۲,۶۹۰ نفر جمعیت (۲۰۰۰). تقریباً ۱۰,۳۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب و هوای آن سرد است. بزرگ‌ترین جلگۀ ترکیه و مرتفع‌ترین کوه آن سلطان داغلاری (۲,۵۲۰ متر) است. اقتصاد قونیه بر پایۀ کشاورزی، معادن متعدد ـ به‌ویژه آلومینیوم و جیوه ـ نساجی، صنایع چوب، چشمه‌های آب گرم و جهانگردی استوار است. آرامگاه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (مولوی) در این شهر است. یاقوت به نقل از هروی مدفن افلاطون را در کنار مسجد جامع قونیه دانسته و حمدالله مستوفی اسکندر را بانی شهر شمرده است. نام قونیه گویا از واژه ایکون، به معنی شمایل و تصویر، مأخوذ است. در عهد جدید از دیدار پولس حواری[۲] و برنابای قدیس[۳] از قونیه یاد شده است. قونیه یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است و پیشینۀ آن به روزگار هیتی‌ها باز می‌گردد. سپس فریگیان، لیدیائیان، ایرانیان، مقدونیان، و رومیان بر آن‌جا حکم راندند. در ۱۰۵ق مروان حمار، خلیفۀ اموی، (۷۲ـ۱۳۲ق) این شهر را فتح کرد. سلجوقیان در عهد آلپ ارسلان قونیه را پایتخت خود کردند. در این دوران قونیه به اوج شکوه و عظمت خود رسید و به مرکز سیاسی و فرهنگی آناتولی مبدل شد. در جنگ صلیبی سوم بارباروسا[۴] قونیه را موقتاً اشغال کرد. در پایان قرن ۱۳م مغولان شهر را تصرف کردند و در قرن ۱۵ ضمیمۀ امپراتوری عثمانی شد و اهمیت خود را از دست داد، اما در ۱۸۹۶ با احداث راه‌آهن استانبول ـ بغداد، که از قونیه می‌گذرد، رونق خود را بازیافته است. مولوی در این شهر پرورده شد و به مقامات عالیه روحانی و عرفانی رسید و مثنوی و دیوان شمس تبریزی را همان‌جا سرود. فرقۀ بزرگ مولویه در این شهر پا گرفت. هر ساله جشن‌های متعددی در قونیه برگزار می‌شود که از همه مهم‌تر جشن بزرگداشت مولوی (از ۱۹۷۳) است که جهانگردان بسیاری را به‌سوی خود جذب می‌کند. مساجد قدیمی و جدید بسیار در این شهر بنا شده و مقبرۀ مولانا و ۶۵ تن از بزرگان صوفیه در جوار اوست. کهن‌ترین نسخه مثنوی (کتابت ۶۷۷ق) در موزۀ مولانای قونیه نگهداری می‌شود. از بزرگان این شهر می‌توان صلاح‌الدین زرکوب، حسام‌الدین چلبی، صدرالدین قونوی، از قدما، و فخری افندی و محمد کاناررا، از متأخران، نام برد.