قیاس

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

قیاس

(در لغت به معنی مقایسه و سنجش) در اصطلاح منطق، از اقسام حجّت (استدلال) و آن سخنی (قولی) است که از پیوستن قضایا به‌بار می‌آید و ذاتاً به قولی دیگر می‌انجامد، چنان‌که از پیوستن قضایای: «سقراط، انسان است/هر انسانی فانی است» این قول (نتیجه) به‌بار می‌آید که: «سقراط فانی است». قضایای به‌هم پیوسته، که حداقل دو قضیه است، را دو مقدمه یا مقدمتین قیاس می‌نامند و قولی که از آن به‌بار می‌آید، نتیجۀ قیاس نام می‌گیرد. در قیاس، سیر نتیجه‌گیری از کلی (هر انسانی فانی است) به جزئی است (سقراط فانی است).