لطفعلی خان زند

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

لطفعلی‌خان زند (۱۱۸۱ـ۱۲۰۹ق)

آخرین‌ پادشاه‌ (حک: ۱۲۰۳ـ۱۲۰۹ق) سلسلۀ‌ زندیه، پسر جعفر‌خان زند. پس‌ از کشته‌شدن‌ جعفر‌خان‌‌ برای‌ تصرف‌ حکومت‌ به‌طرف‌ شیراز حرکت‌ کرد و با مخالفت صید مرادخان که مدعی سلطنت بود، روبه‌رو شد. ناگزیر به بوشهر گریخت و با گردآوری سپاه به شیراز بازگشت و سرانجام بر صید مرادخان پیروز شد و او را کشت و با کمک حاج ابراهیم‌خان کلانتر به‌سلطنت نشست و او را به وزارت برگزید و طی شش سال‌ با دشمنانش‌ در نهایت‌ دلاوری‌ جنگید. آقامحمدخان‌ قاجار، از رقیبان‌ سرسخت‌ او، مکرر شیراز را مورد هجوم‌ قرار داد اما توفیقی‌ نیافت. سرانجام‌ حاج ابراهیم‌خان کلانتر که از لطفعلی‌خان کدورت یافته و به آقامحمدخان گرایش پیدا کرده بود، هنگام فرار لطفعلی‌خان از جنگ سمیرم در ۱۲۰۵ق، دروازه‌های شیراز را به روی او بست و قاصدی به نزد آقامحمدخان فرستاد و او را برای تصرف خزاین لطفعلی‌خان به شیراز دعوت کرد. او چندین‌بار به شیراز حمله آورد اما از بازستاندن شیراز عاجر ماند. لطفعلی‌خان پس از مدتی به طبس رفت و سپس یزد و ابرقو و دارابگرد را فتح کرد و به تسخیر کرمان همت گماشت. آقامحمدخان، برادرزاده‌اش، بابا‌خان را به کرمان فرستاد و بعد از پنج ماه محاصره، شهر را تصرف کرد ولی لطفعلی‌خان به بم گریخت. محمدعلی‌خان سیستانی به امید خلاصی برادرش جهانگیرخان متصرف بم که تصور می‌رفت اسیر قوای آقامحمدخان شده است، لطفعلی‌خان را دستگیر کرد و به آقامحمدخان تحویل داد. به فرمان خان قاجار، نخست او را کور کردند و سپس در تهران کشتند و جسدش را در امامزاده زید دفن کردند.