مثلثه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُثَلَّثه

در احکام نجوم، هر یک از چهار دستۀ سه‌تایی از برج‌های دوازده‌گانۀ فلکی که طبیعت یکسانی از طبیعت‌های چهارگانه را برای آن‌ها قائل بودند. حمل، اسد و قوس که گرم و خشک فرض می‌شدند، مثلثۀ آتشی (ناری)؛ ثور، سنبله و جَدی که سرد و خشک بودند، مثلثۀ ارضی (خاکی)؛ جوزا، میزان و دلو با طبع گرم و تَر، مثلثۀ هوایی (بادی)؛ و سرطان، عقرب و حوت با طبع سرد و تر، مثلثه مائی (آبی) به‌شمار می‌آمدند. فاصلۀ اول هر برج یک مثلثه با برج بعدی (مثلاً حمل با اسد) یک‌سوم دور فلک یا ۱۲۰ درجه است. به هر یک از چهار مثلثه سیاره‌ای را نسبت می‌دادند و آن را رب مثلثه می‌نامیدند. ارباب دو مثلثۀ ناری و هوایی سیاره‌های نرینه و ارباب مثلثه‌های ارضی و مائی سیاره‌های ماده بودند. ارباب مثلثه‌ ناری، در روز خورشید و سپس مشتری و در شب مشتری و سپس خورشید بود و شریک آن را در روز و شب زحل می‌دانستند. ارباب مثلثۀ ارضی، در روز زهره و سپس ماه و در شب ماه و سپس زهره و شریک آن در شب و روز مریخ بود. ارباب مثلثۀ هوایی، در روز زحل و سپس عُطارِد و در شب عُطارد و سپس زحل بود و شریک آن را در شب و روز مشتری می‌دانستند. ارباب مثلثۀ مائی، در روز زهره و سپس مریخ و در شب مریخ و سپس زهره و شریک آن نیز در روز و شب ماه بود.