محرک (فلسفه)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُحَرِّک (فلسفه)

اصطلاح فلسفی (به ‌معنی حرکت‌دهنده) به حسب تقسیم حرکت به ذاتی و عَرَضی، محرک نیز بر دو گونه است: محرک بالذّات و محرک بالعَرَض. فلاسفۀ مَشّایی با استفاده از بطلان تسلسل و براساس وجود حرکت در عالم مادّه، حرکت عالم را مستند به «محرک اول» یا همان محرک بالذات می‌دانند، و بدین‌گونه به اثبات وجود خدا می‌پردازند. اما فلاسفۀ الهی با توجه به اصل سنخیت علت و معلول، محرک اول را واجب‌الوجود نمی‌دانند و وجود واسطه‌ای را بین خدا که ثابت محض است و متغیرات، ضروری می‌دانند. ملاصدرا با نظریۀ حرکت جوهری، بنیاد بحث محرک اول را متزلزل کرد و حرکت را ناشی از نهاد مادّه به جعل بسیط دانست.