مدرس ، سید حسن (اردستان ۱۲۵۰ـ کاشمر ۱۳۱۶ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُدَرِّس‌، سیّد حسن‌ (اردستان ۱۲۵۰ـ کاشمر ۱۳۱۶ش)

مُدَرِّس‌، سيّد حسن‌

فقیــه و سیاسـتمدار مبارز ایرانی‌. اصالتاً از مردم قمشۀ اصفهان بود که پس‌ از گذراندن‌ مقدمات علوم به نجف‌ اشرف‌ رفت و مدت‌ هفت‌ سال‌ از درس‌ آخوند خراسانی‌ و سیدمحمدکاظم‌ طباطبایی‌ یزدی‌ استفاده‌ کرد و درجۀ‌ اجتهاد گرفت و در ۱۳۲۴ق به‌ اصفهان‌ آمد. از نهضت مشروطیت‌ حمایت‌ می‌کرد و از این‌رو با نیروهای‌ مشروطه‌خواه‌ بختیاری‌، برضد نیروهای دولتی همکاری کرد. در دورۀ‌ دوم مجلس‌ شورای‌ ملی‌ به‌عنوان‌ مجتهد «طراز اول» معرفی‌ و پذیرفته‌ شد. در هنگام جنگ‌ جهانی‌ اول،‌ با‌ عده‌ای‌ از رجال‌ سیاسی کشور، دو سال در عراق، سوریه و ترکیه در مهاجرت‌ به‌سر برد و در هیئت‌ دولت‌ موقت، که‌ به‌ ریاست‌ نظام‌السلطنه‌ مافی‌ تشکیل‌ شد،‌ وزیر عدلیه‌ و اوقاف‌ بود و پس‌ از بازگشت‌ به‌ ایران‌ تا مجلس‌ هفتم نمایندۀ‌ مردم‌ بود. براثر مخالفت‌های‌ وی،‌ قرارداد ۱۹۱۹‌ با انگلستان‌ به‌ تصویب‌ مجلس نرسید و وثوق‌الدوله‌ از کار برکنار شد. مدرس پس‌ از کودتای‌ سوم‌ اسفند ۱۲۹۹ش‌، دستگیر شد و سه‌ ماه‌ در زندان‌ بود. در ۱۳۰۲ش‌ مستوفی‌ الممالک‌ و در ۱۳۰۳ش‌ رضاخان‌ را استیضاح‌ کرد و به مخالفت با روش‌های مستبدانه رضاخان پرداخت و به لایحه تغییر سلطنت رأی منفی داد. مدرس‌ در انتخابات‌ دوره‌ هفتم‌ (۱۳۰۷ ـ ۱۳۰۹ش)، براثر تقلب‌ در انتخابات‌ به‌ مجلس‌ راه‌ نیافت‌ و در ۱۶ مهر ۱۳۰۷ش‌ به‌ فرمان رضاشاه‌ دستگیر و مدت‌ نُه‌ سال‌ در خواف‌ تبعید و ممنوع‌ الملاقات‌ شد. در آبان‌ ۱۳۱۶ش‌ به‌ کاشمر منتقل‌ شد و یک‌ ماه‌ بعد در همان‌ جا به‌ شهادت‌ رسید.