مطران، خلیل (بعلبک ۱۸۷۲ـ اسکندریه ۱۹۴۹)

خلیل مطران;
زادروز	بعلبک ۱۸۷۲م;
درگذشت	اسکندریه ۱۹۴۹م
محل زندگی	لبنان- مصر
ملیت	لبنانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
شغل و تخصص های دیگر	روزنامه نگار
آثار	دیوان کامل مطران (۱۹۴۸ـ۱۹۴۹)
گروه مقاله	ادبیات عرب

مُطران، خلیل (بَعَلبک ۱۸۷۲ـ اسکندریه ۱۹۴۹)

شاعر و روزنامه‌نگار و مترجم لبنانی. مظهر سخن روشنفکری قرن ۱۹ لبنان‌ـ‌سوریه، که عمیقاً دست‌اندرکار ادبیات، سیاست و ژورنالیسمِ مجادله‌گرِ آن زمانه بود. فشار دولت عثمانی او را مجبور به ترک بیروت (۱۸۹۰) کرد. دو سال در پاریس، پایتخت فرهنگی اروپای آن عصر و کانون داغ فعالیت‌های سیاسی جوامع مهاجر، اقامت گزید. در ۱۸۹۲ به اسکندریه آمد و بقیۀ زندگی را در مصر گذراند. مدتی با الاهرام همکاری داشت، و سپس دوهفته‌نامۀ خود، المجلةالمصریه را در ۱۹۰۰ و روزنامۀ الجوائب‌المصریه را در ۱۹۰۲ تأسیس کرد. دستاورد برجستۀ مُطران شعر او است که تا دهۀ ۱۹۴۰ در تکوین این ژانر تأثیرگذار بود. نخستین جلد از آثار منظومش در ۱۹۰۸ چاپ شد. مُطران در پیشگفتار این کتاب از پای‌بندی به ایده‌های نوآورانه‌ای چون وحدت ساختار شعر، رهایی از سلطۀ قواعد کهن وزن و قافیه بر احساس شاعر، و اولویت تخیل خلّاق سخن می‌گوید. سروده‌های نخستین دیوان او، مانند مرگ دو محبوب، غروب شیر گریان، و تنهایی در بیابان گرایش او را به رمانتی‌سیسم نشان می‌دهد. یکی از بارزترین نشانه‌های ذوق نوآور مُطران استفاده از روایت دراماتیک، به‌شیوه‌ای کاملاً نوین، در شعر عربی است. منظومۀ دو ناپلئون (که در شانزده‌سالگی سرود) نفرتش را از استبداد و آگاهی از بیداد اجتماعی نشان می‌دهد. اشعار «نرون»، «دیوار بزرگ چین» و «مرگ بوذرجمهر» همه در اعتراض به زورسالاری سیاسی، و «شهادت کودک» توصیف تباهی شهر در به‌پستی کشاندن دختر روستایی ساده‌ای است. مُطران مترجمی چیره‌دست نیز بود، و تاجر ونیزی، اتللو، مکبث، هملت، و اِل سید را به عرب‌زبانان شناساند. ناکامی‌های مُطران در تجارت، سرانجام استعدادش را تباه کرد؛ او را به خدمت خدیو واداشت و به برنامه‌ریزی بانک مصر و در عین حال مدیریت موفق در شرکت ملی تئاتر کشانید. مُطران لقب شاعر ذوالقُطرَین [دو کشور لبنان و مصر] گرفت. شاعران بعدی، مانند ابوشادی و گروه آپولو او را بسیار ستوده‌اند. دیوان کامل مُطران در قاهره (۱۹۴۸ـ۱۹۴۹) چاپ شده است.