ملک دینار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مَلِک دینار ( ـ ۵۹۱ق)

عمادالدین دینار بن محمد از امرای طوایف غز خراسان و حاکم کرمان (۵۸۳ـ۵۹۱ق). در آغاز کار به فرمان طغان‌شاه فرزند آلپ ارسلان سلجوقی، حکمران سرخس بود و پس از آن‌که سلطان محمد خوارزمشاه بر سرخس استیلا یافت و غُزها را از خراسان بیرون راند، به حکومت بسطام منصوب شد. طوایف غز از خراسان راهی کرمان و فارس شدند و با موافقت توران‌شاه دوم سلجوقی در حدود زرند نشیمن گزیدند. اما درپی زوال قدرت سلجوقیان و بروز خشکسالی‌های پیاپی، طوایف غز در پیرامون کرمان پراکنده شدند و به راهزنی و چپاول پرداختند. در این هنگام ملک دینار نیز به خواست مردم کوهبنان از خراسان به کرمان رفت (۵۸۱ق) و با استقبال توران‌شاه روبه‌رو شد. اما غزها پس از مرگ توران‌شاه از آشفتگی اوضاع حکومت کرمان بهره جستند و این شهر را چپاول کردند. در این میان ملک دینار به تحریک و تقویت امرای محلی، پرچم استقلال برافراشت و کرمان را تصرف کرد (۵۸۳ق). وی قلمرو خویش را تا جزیره کیش گسترش داد و دولتی قدرتمند برپا کرد. در پایان زندگی‌اش به بیماری سرسام گرفتار آمد. پس از وی فرزندش علاء‌الدین فرخ شاه، که پیش‌تر حکومت بم را داشت، بر تخت نشست. افضل کرمانی مداح ملک دینار بوده و عقدالعلی للموقف الاعلی را به نام او تألیف کرده است.