میرزا محمود خان بروجردی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

میرزا محمود خان بروجردی (بروجرد 1235 - رشت 1282ش)

(ملقب به حکیم‌الملک و مشیرالحکماء) پزشک ایرانی و وزیر دربار مظفرالدین شاه قاجار، پسر میرزا علینقی حکیم باشی. میرزا محمود خان عموی ابراهیم حکیمی بود. او از شخصیت‌های تأثیر‌گذار و صاحب نفوذ در دربار به شمار می‌رفت. اصالتاً اصفهانی بود. در مدرسۀ دارالفنون تبریز به تحصیل پرداخت. در 1293ق وارد مدرسۀ دولتی تبریز شد و مبانی ریاضی و طبیعی را آموخت. پس از نشان دادن استعدادش، به تهران فراخوانده شد. علم طب و طبابت را در مدرسۀ دارالفنون تهران زیر نظر دکتر تولوزان فرانسوی، پزشک مخصوص ناصرالدین شاه، فرا گرفت.

پس از فوت برادرش میرزا ابوالحسن حکیم باشی، میرزا محمود خان در ۱۳۰۳ق جزوه اطبای ولیعهد مظفرالدین میرزا و در 1304ق ملقب به مشیرالحکماء شد. پس از به سلطنت رسیدن مظفرالدین شاه، او به حکیم‌الملک ملقب گردید و به سمت پزشک مخصوص شاه برگزیده شد.

در 1314ق و پس از عزل امین السلطان از صدارت، ادارۀ بناخانه و فخارخانه به حکیم‌الملک واگذار و علاوه بر القابی که داشت، به لقب وزیر ابنیه، وزیر مسکوکات و دارالضرب نیز ملقب شد. از 1318 تا 1321ق او وزیر دربار قاجار بود. در اولین سفر مظفرالدین شاه به اروپا در فروردین 1319ق، همراه او بود و در سوء‌قصد به جان شاه قاجار در پاریس، باعث شد سلاح از دست آن فرد رها شود و شاه نجات یابد.

حدود دو هفته پیش از استعفای امین‌السلطان (اتابک اعظم)، حکیم‌الملک در رشت همراه با یک نفر از نوکران محرمش درگذشتند. شایع شده بود که رقیب او امین‌السلطان آن دو را مسموم کرده است.