نورعلی شاه، محمدعلی (موصل ۱۲۱۲ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نورعلی‌شاه، محمّدعلی (موصل ۱۲۱۲ق)
عارف و صوفی ایرانی. خاندان او از تون خراسان (فردوس کنونی) برخاستند. به سابقۀ خانوادگی، نخست به تحصیل علوم پرداخت. پس از آن به‌همراه پدرش به شیراز رفت و تربیت از میر عبدالحمید دکنی ملقّب به سید معصوم علی‌شاه گرفت. معصوم، پدر او را فیض‌علی و خود او را «نورعلی» خواند. فیض‌علی در ۱۱۹۹ق درگذشت و از آن پس، نورعلی بزرگ‌ترین یار معصوم‌علی شمرده شد. چندی بعد، معصوم‌علی عازم کابل و هرات شد و نورعلی را به خلافت از خود به ایران فرستاد. نورعلی نخست به اصفهان رفت و از آن‌جا به‌همراه مشتاق‌علی به کرمان سفر کرد، سپس به شیراز رفت و سرانجام پنج سالی در کربلا و نجف مجاورت اختیار کرد. آن‌گاه به موصل سفر کرد و سرانجام در همان‌جا وفات یافت و در جوار مرقد منسوب به یونس نبی دفن شد. نورعلی در ترویج تصوّف در ایران، نقشی مؤثر ایفا کرد و بیشترین اهمیت او نیز، در همین نکته است که پس از حدود ۳۰۰ سال، برای نخستین‌بار آداب تصوف را در ایران رواج داد. نورعلی در کرسی‌نامۀ سلسلۀ نعمة‌اللهیه قرار دارد و پس از او، حسین‌علی‌شاه به خلافت از او، در این کرسی‌نامه به‌چشم می‌آید. نورعلی را، گاه در مقابل علی فرزند سلطان‌علی‌شاه که هر دو در همین سلسله قرار دارند، نورعلی‌شاه اول و این دومی را نورعلی‌شاه ثانی می‌خوانند. چندین مثنوی، جامع‌الاسرار و روضةالشهداء درشمار آثار اویند.