هیپارخوس (ح ۱۹۰ـ ح ۱۲۰پ م)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هیپارخوس (ح ۱۹۰ـ ح ۱۲۰پ‌م)(Hipparchus)

هيپارخوس

(در متون اسلامی: اِبَرخُس) اخترشناس و ریاضی‌دان یونانی. مثلثات را ابداع، و طول سال خورشیدی[۱] و ماه قمری[۲] را محاسبه‌ کرد. به حرکت تقدیمی اعتدالین[۳] پی برد، فهرست‌نامه[۴]ای شامل ۸۵۰ ستارۀ ثابت[۵] گردآورد، و روش اراتُستن[۶] را برای تعیین موقعیت مکانی در سطح زمین، به کمک خطوط عرض و طول جغرافیایی، بهبود بخشید. در نیقیه[۷] بیتونیا[۸]، واقع در ترکیۀ کنونی، زاده شد و در جزیرۀ رودس[۹] و اسکندریۀ مصر زندگی کرد. در ۱۳۴پ‌م متوجه ستارۀ جدیدی در صورت فلکی[۱۰] عقرب[۱۱] شد. این کشف او را به فراهم‌آوردن فهرست‌نامه‌ای ستاره‌ای، که نخستین نمونه از نوع خود بود، ‌ترغیب کرد. او موقعیت‌های ستاره‌ای رصدشده را با استفاده از دستگاهی که شامل طول و عرض آسمانی (فلکی) بود در این فهرست وارد کرد و با تعیین ردیف‌هایی از سایر ستاره‌ها، دقت این موقعیت‌ها را افزایش داد و ستاره‌ها را براساس قدر[۱۲] (درخشش[۱۳]) آن‌ها طبقه‌بندی کرد. از این اثر او، که در ۱۲۹پ‌م کامل شد، ۱۸۰۰ سال بعد ادموند هالی[۱۴] استفاده کرد.

 


  1. solar year
  2. lunar month
  3. precession of the equinoxes
  4. catalogue
  5. Fixed Star
  6. Eratosthenes’ methode
  7. Nicaea
  8. Bithynia
  9. Rhodes
  10. constellation
  11. Scorpio
  12. magnitude
  13. brightness
  14. Edmond Halley