وحید بهبهانی، محمدباقر (اصفهان ۱۱۱۸ـ کربلا ۱۲۰۵ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

وحید بهبهانی، محمدباقر (اصفهان ۱۱۱۸ـ کربلا ۱۲۰۵ق)
فقیه امامی ایرانی و احیاکنندۀ علم اصول فقه در امامیه. به او استاد اکبر یا استاد کل نیز می‌گویند. پدرش شاگرد علامه مجلسی و مادرش دختر نورالدین بن ملا صالح مازندرانی بود؛ از این‌رو مجلسی اول را جد و مجلسی دوم را دایی‌اش می‌خواند. نزد پدر، سید محمد طباطبایی بروجردی، صدرالدین همدانی، سید صدرالدین رضوی قمی شارح وافیه درس خواند. سید بحرالعلوم؛ صاحب ریاض؛ سید محمدباقر شفتی؛ صاحب مفتاح‌الکرامه؛ سید محسن اعرجی؛ شیخ جعفر کاشف‌الغطا؛ میرزای قمی؛ و ملا احمد نراقی از شاگردان او بودند. وحید بهبهانی در زمرۀ علمایی بود که امروزه اصطلاحاً «دوران‌ساز» نامیده می‌شوند. شخصیتی برجسته بود که در یکی از حساس‌ترین دوران‌های تاریخ ایران ظهور کرد و به بحران فکری در جهان تشیع پایان داد و جان تازه‌ای به تفکر دینی بخشید. مسلک اخباری در حوزه‌های علمیه و مشرب تصوف خانقاهی در جامعه، همراه با قشریگری و ظاهرنگری در قرن ۱۲ در همه‌جا حکمفرما بود. وحید با زنده کردن عقلانیت مکتب اصولی در مقابل این دو جنبش، شجاعانه ایستاد و در تفکر شیعی راهی نو گشود. مکتب اصولی فقهی او از سوی شاگردان نامدارش پی‌گیری شد و با شیخ مرتضی انصاری به اوج رسید. کمابیش ۶۰ کتاب تألیف کرده است. از آثارش: الفوائدالحائریّة؛ شرح بر مفاتیح‌الشرایع؛ حاشیه بر مدارک؛ الفوائدالعتیقة‌؛ تعلیقة بر منهج‌المقال؛ رسالة‌الجبر و الاختیار؛ ابطال‌القیاس؛ اثبات‌التحسین و التقبیح‌العقلیین (حُسن و قبح عقلی)؛ حاشیه بر مسالک‌الافهام.