پاگشایی

پاگُشایی
(یا: تشرف) مناسک ورود گروهی از افراد از یک پایگاه اجتماعی به پایگاه اجتماعی دیگر. مثلاً، مناسک رمزآموزی گذار از کودکی به بلوغ، که مهم‌ترین نمونۀ کاربرد این اصطلاح است. از نمونه‌های رایج پاگشایی، مناسک تشرف به انجمن یا فرقه‌ای سری است. پاگشا‌کردن در فرهنگ عامۀ ایرانی، به مهمانی‌هایی اطلاق می‌شود که کسانِ عروس و داماد برای آشنایی و ایجاد ارتباط بیشتر میان افراد دو خانواده برگزار می‌کنند. ظاهراً پیش‌ترها پاگشاکردن فقط به آن ضیافتی اطلاق می‌شد که مادر عروس، ۴۰ روز پس از عروسی برپا می‌کرد. برای قطع علاقۀ عروس از خانۀ پدری، او را تا ۴۰ روز از رفت‌وآمد به خانۀ پدری منع می‌کردند. پس از طی این مدت، مادر عروس در ضیافتی با دعوت از مادر و دیگر بستگان داماد، دختر خود را پاگشا می‌کرد. پس از این ضیافت، عروس می‌توانست با اجازه از مادرشوهر خود آزادانه به خانۀ پدر رفت‌و‌آمد کند. بر‌مبنای روایتی دیگر، ضیافت پاگشا در دو شب برگزار می‌شد؛ بدین ترتیب که مادر عروس زنان و پدر عروس مردان خانوادۀ داماد را در دو شب جداگانه به ضیافت می‌خواندند. رسم بود که محرم‌های عروس در روز پاگشا به او رونمایی نیز بدهند (← رونما). پس از چند روز، خانوادۀ داماد نیز به اصطلاح «طایفۀ عروسون» را به خانۀ خود دعوت می‌کرد و این نخستین‌بار بود که مادر عروس قدم به خانۀ داماد می‌گذاشت. دیگر اعضای دو خانواده نیز پس از پاگشای والدین، با برپایی مهمانی‌هایی عروس را پاگشا می‌کردند.