پس ماند

پَسْ‌مانْد (hysteresis)

پدیده‌ای در رفتارهای الکترومغناطیسی و کشسانی مواد. در این پدیده، بین اِعمال نیرو و پیامد اعمال نیرو یا بین حذف نیرو و پیامد حذف نیرو عقب‌ماندگی و تأخیر پدید می‌‌آید. اگر میدان مغناطیسی اعمال‌شده به ماده‌ای مغناطیسی در ابتدا افزایش یابد و سپس، با کاهش آن به مقدار اولیه‌اش بازگردد، میدان مغناطیسی در داخل ماده به مقدار اولیه‌اش بازگشت نخواهد کرد. در این‌صورت، میدان داخلی نسبت به میدان خارجی تأخیر و عقب‌ماندگی خواهد داشت. هنگامی که نمونه‌ای پیاپی تحت تأثیر مغناطش و وامغناطش قرار می‌گیرد، این پدیده منجر به اتلاف انرژی سیستم می‌شود که به اتلاف پس‌ماندی معروف است. به این‌ترتیب، لازم است موادی که به منزلۀ هسته در مبدل‌ها و آهنرباهای الکتریکی به‌کار می‌روند، دارای اتلاف پس‌ماندی کم باشند. در بعضی مواد که تحت تأثیر میدان‌های الکتریکی متغیر قرار می‌گیرند، رفتارهایی مشابه مشاهده می‌شود (پس‌ماند الکتریکی). هنگامی که نیروی متغیری پیاپی بر جسمی کشسان وارد شود و آن را تغییرشکل دهد، پس‌ماند کشسانی رخ می‌دهد. در این حالت، وقتی جهت نیرو عکس شود، تغییرشکل پدید آمده کاملاً ناپدید نمی‌شود که به‌معنی اتلاف انرژی در تغییرشکل‌های پیاپی است.