پلوتونیوم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پلوتونیوم (plutonium)
عنصری فلزی، رادیواکتیو[۱]، به‌رنگ سفیدِ نقره‌ای، از سری آکتینید‌ها[۲]، با نماد Pu، عدد اتمی[۳] ۹، و جرم اتمی نسبی[۴] ۲۳۹.۱۳. در طبیعت، به مقادیر کم، در کانی پیچ‌بِلِند[۵] و کانی‌های دیگر یافت می‌شود، ولی مقادیر بیشتر آن فقط با سنتز تولید می‌شود. شش شکل آلوتروپی[۶] دارد و یکی از سه عنصر شکافت‌پذیر است. عناصر شکافت‌پذیر توانایی شکافت به عناصر دیگر را دارند و دو عنصر دیگر اورانیوم[۷] و توریوم[۸]اند. دی‌اکسید پلوتونیوم[۹]، PuO۲، جامدی بلوری به‌رنگ زرد است و عمدتاً در صنایع هسته‌ای[۱۰] به‌کار می‌رود. گمان می‌رفت عنصری بی‌اثر باشد، امّا در ۱۹۹۹، محققان امریکایی دریافتند که این عنصر به‌آرامی با اکسیژن و آب واکنش می‌دهد و ترکیبی بلوری و سبز‌رنگ تشکیل می‌دهد که در آب محلول است. از آن‌جایی که ۲۳۹ـ Pu به‌راحتی از اورانیوم سنتز می‌شود، به‌مقدار فراوان در صنایع نظامی تولید شده است. نیم‌عمر[۱۱] بالایی، حدود ۲۴هزار سال، دارد و در همۀ این مدت بسیار سمی است. کارکردن با پلوتونیوم بسیار خطرناک، انبارداری آن بسیار مشکل، و دفع و نابودی آن نیز ناممکن است. گلن سیبورگ[۱۲] و همکارانش در دانشگاه برکلی[۱۳] کالیفرنیا[۱۴]، برای اولین‌بار آن را در ۱۹۴۰ و از طریق بمباران اورانیوم با دوترون[۱۵] سنتز کردند. پلوتونیوم دومین عنصر ترانس‌اورانیک (فرااورانیوم)[۱۶] بود که سنتز شد. اولین عنصر از این دسته نپتونیوم[۱۷] بود.

 


  1. radioactive
  2. actinide series
  3. atomic number
  4. relative atomic mass
  5. pitchblende
  6. allotropic form
  7. uranium
  8. thorium
  9. plutonium dioxide
  10. nuclear industry
  11. half-life
  12. Glenn Seaborg
  13. Berkeley
  14. California
  15. deuteron
  16. transuranic
  17. neptunium