پنجه دزدیده

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پَنْجِۀ دُزْدیدِه
(یا: خَمْسۀ مُسْتَرقَه؛ اندرگاه) پنج روز که در گاه‌شماری باستانی ایران به روزهای پایانی سال می‌افزودند. در آن روزگار ماه‌ها را ۳۰ روز در نظر می‌گرفتند و در نتیجه سال دوازده‌ماهه برابر ۳۶۰ روز می‌شد. افزودن این پنج روز، شمار روزهای سال را به مقدار حقیقی یک دور گردش ظاهری خورشید در فاصله دورۀ اعتدالی (۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه) نزدیک‌تر می‌ساخت. از اوایل قرن ۱۴ش پنج روز گمشده و کسر یک‌چهارم شبانه‌روزی را با برقرار ساختن شش ماه ۳۱ روزه در نیمۀ نخست سال اعتدالی و شش ماه ۳۰ روزه در نیمۀ دوم آن و همچنین ۲۹ روزی کردن ماه دوازدهم در سال‌های غیرکبیسه، جبران کردند. پنجۀ دزدیده را فروردگان، فروردجان، اندرگاه، اندرگاهان، پنجه، فنجه، پنجک، پنجی، فنجی، پنج‌روزی، پنجۀ گزیده، ایام‌المسترقه، ایام‌المختاره، پنجه (خمسۀ) فضل‌السنه و پنجۀ کبیسه نیز نامیده‌اند.