کاتب، یاسین (کنستانتین ۱۹۲۹ـ گرنوبل ۱۹۸۹)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
یاسین کاتب

کاتِب یاسین (کنستانتین ۱۹۲۹ـ گرنوبل ۱۹۸۹)

شاعر، رمان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس الجزایری. آثار خود را به زبان فرانسه می‌نوشت. ابتدا در دارالقرآن درس خواند و بعد به مدرسۀ فرانسوی سِتیف رفت. در ۱۹۴۵ به‌سبب شرکت در تظاهرات ناسیونالیستی این شهر دستگیر و زندانی شد. این تجربه او را تکان داد. مدتی دلباختۀ دخترعموی شوهردارش، نجمه، بود. از مدرسه اخراج شد و به بُن رفت و در آن‌جا مجموعه‌ای از سروده‌های انقلابی و عاشقانه‌اش را با نام حدیث نفس منتشر کرد (۱۹۴۶). به حزب کمونیست پیوست. آن‌گاه به فرانسه رفت و در این کشور، رمان نجمه را انتشار داد. برخلاف توقع منتقدان، در نجمه چهرۀ خشن الجزایر نیز پدیدار بود. کاتب در این اثر شعر و نثر و درام را درهم می‌آمیزد. دنبالۀ این داستان با عنوان چندضلعی بی‌رنگ در ۱۹۶۶ منتشر شد. نویسنده در این کتاب به قلمرو اسطوره گام می‌نهد و پاره‌هایی از تاریخ ‌الجزایر را به‌کار می‌گیرد و خود مدعی است که بخش اعظم این اثر از ضمیر ناخودآگاهش منشأ گرفته است. دخترعمویش، نجمه، به نماد الجزایر مبدل می‌گردد که اجانب تصرفش کرده‌اند؛ باکره‌ای است که قرن‌ها در معرض تعرض و تجاوز بیگانگان واقع شده است. از ۱۹۷۱، کاتب به نوشتن نمایش‌نامه‌هایی (منتشرنشده) به زبان گفتاری الجزایر روی آورد. او را یکی از مهم‌ترین نویسندگان مدرن مغرب عربی دانسته‌اند؛ هرچند خود اذعان داشت که آوازه‌اش را تنها مرهون یک اثر اصلی است.