کتابخانه آشور بانی پال

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کتابخانۀ‌ آشورْ بانی‌پال
مکانی در نینوا، در کاخ سلطنتی، که در آن حدود ۲۵هزار لوح گِلی نگهداری می‌شد. آشور بانی‌پال، آخرین پادشاه بزرگ آشور (۶۶۸ـ۶۳۳پ‌م)، به فرماندهان و امرای بابلی فرمان داده بود که هر کجا الواح ارزشمندی یافتند به نینوا بفرستند و کاتبانی را به خدمت گرفته بود تا از ادبیات بابلی و سومری نسخه‌برداری کنند. قصد آشور بانی‌پال، بنابه گفتۀ خودش، حفظ ادبیات بابلی از خطر فراموشی و نابودی بود. الواح کتابخانۀ آشور بانی‌پال شامل متون ادبی، گزارش‌های رسمی دولتی، گزارش‌های رصدهای نجومی و طالع‌بینی، نسخه‌های پزشکی، اوراد دینی، سحر و تعویذ، و گزارش سلسلۀ شاهان و خدایان بابلی بود. در متون ادبی آن حماسۀ گیلگمش و داستان سیل عظیمی که به طوفان نوح شباهت داشت محفوظ بود. به‌سبب اختلاف زبان‌های بابلی و سومری، یک‌چهارم از الواح گلین به واژه‌نامه‌ها و قواعد صرف‌ونحو زبان‌های بابلی، آشوری و سومری اختصاص داشت. الواح برحسب موضوع در کتابخانه تقسیم‌بندی شده بودند و در قسمت پایانی هر لوحه عبارتِ «لوح شمارۀ ... در طبقۀ ... کاخ آشور بانی‌پال، سلطان جهانیان، سلطان بلاد آشوریان» نقش بسته بود. نام کتابخانه در عهد آشور بانی‌پال «جرجیناکی» و نام مدیر آن «رَبّ جرجیناکی» بود. در ۶۱۲پ‌م، مادها نینوا را فتح کردند. در سقوط و نابودی نینوا، کتابخانۀ آشور بانی‌پال در زیر دیوارهای قصر او مدفون شد. در نیمۀ قرن ۱۹، باستان‌شناسان بریتانیایی در حفاری‌های خود در نینوا این کتابخانه را کشف کردند و بیش از ۲۰هزار لوح گلین کامل آن را به موزۀ بریتانیا فرستادند که در آن‌جا نگهداری می‌شود.