گوی بخار
گوی بُخار (aeolipile)
گویی فلزی و توخالی، با لوله‌هایی بر سطح آن. این گوی روی لولایی نصب می‌شود. بخشی از آن را با آب پر می‌کنند. وقتی گوی گرم می‌شود، بخار آب از لوله‌ها بیرون می‌زند و گوی را به حرکت درمی‌آورد. نخستین‌بار هرون اسکندرانی[۱] کارکردِ آن را توصیف کرد، ولی در آن‌‌زمان بازیچه تلقی شد. می‌توان این اسباب را نمونۀ اولیۀ توربین بخار[۲] دانست. اصل یونانی این واژه (آیولی پوله) به‌معنی «گذرگاه باد» است.