کالیپسو (اخترشناسی)
کالیپْسو (اخترشناسی)(Calypso)
قمر کوچک سیارۀ زحل. فاصلۀ کالیپسو از زحل به اندازۀ فاصلۀ قمرهای تتیس[۱] و تلستو[۲] است، اما بنابه قرارداد، یازدهمین قمر این سیاره محسوب می‌شود. کالیپسو حدوداً هر دو روز زمینی یک‌بار و در ارتفاع تقریبی ۲۹۵هزار کیلومتری بر گرد زحل مدارپیمایی می‌کند. مدار این قمر دایره‌ای‌شکل و موازی با استوای زحل است. کالیپسو شکلی نامنظم دارد. بزرگ‌ترین قطر آن حدود ۳۴ کیلومتر، و کوچک‌ترین قطر آن نزدیک به ۲۲ کیلومتر است. می‌توان این قمر را به‌راحتی در دهانه‌های متوسط ماه جا داد. جرم، چگالی، ساختار درونی، و ترکیب کالیپسو نامعلوم است. مشخصۀ کالیپسو رابطۀ مداری آن با قمر تتیس است. کالیپسو در نزدیکی نقطۀ لاگرانژی مسیر تتیس همان مدار تیتس را می‌پیماید، این نقطه در فاصلۀ یک‌ششم مدار و در پشت این قمر بزرگ است. در چنین فاصله‌ای، نیروهای گرانشی چنان در تعادل قرار دارند که کالیپسو از مدار تتیس استفاده می‌کند ولی با آن برخورد ندارد. بنابه نظر برخی از اخترشناسان، کالیپسو و تلستو، که در مدار تتیس شریک‌اند، احتمالاً مدت‌ها پیش قمر یگانه‌ای بوده‌اند. با این حال، این نظریه توضیح نمی‌دهد که چگونه این دو قمر جدا از هم و در دو نقطۀ لاگرانژی تتیس قرار گرفته‌اند. در ۱۹۸۱، گروهی از اخترشناسان امریکایی، ازجمله ویلیام بام[۳]، داگلاس کاری[۴]، دَن پسکو[۵]، کِنِت سایدلمن[۶]، و برد اسمیت[۷]، کالیپسو را با استفاده از تصاویر به‌دست‌آمده از دوربین جسم کم‌فروغ[۸] کشف کردند. این دوربین اکنون در تلسکوپ فضایی هابل[۹] نصب شده است. کالیپسو به نام پری دریایی، در شعر حماسی اودیسه[۱۰]، اثر هومر، نام‌گذاری شده است.