شنب غازان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط DaneshGostar (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '\\2' به '<!--2')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

شَنْبِ غازان
(یا: شام غازان؛ قبة‌الاسلام) مجموعه بنای غازان‌خان مغول در قریۀ شام (شم یا شنب) در غرب تبریز. در میان باغ عادلیۀ ارغون‌خان بود و غازانیه نام داشت. از برج آرامگاه دوازده‌ضلعی گنبددار او با ارتفاع ۱۳۰ متر و قطر ۳.۵ متر و نمای کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری که با نقش برج‌های دوازده‌گانه تزیین شده بود، مسجد جامع، خانقاه درویشان، مدرسۀ شافعیه، مدرسۀ حنفیه، بیت‌الکتب یا کتابخانه، دارالشفاء، رصدخانه، حکیمیه برای اقامت حکیمان و پزشکانی که از مناطق دیگر می‌آمدند، بیت‌السیاده برای اقامت سادات مسافر، بیت‌المتولی، آب‌انبار، حمام و یک حوض‌خانه بزرگ تشکیل می‌شد. در کنار مدرسه مهمان‌سرایی برای اقامت و اطعام مسافران ساخته شده بود. مجموعه بناهای شهرک شنب غازان از نمونه‌های عالی معماری دورۀ مغول به‌شمار می‌رفت. باغ عادلیه مملو از درختان میوه به‌خصوص درخت انگور بود. تاریخ احداث آن را ۶۹۹ یا ۷۰۲ق نوشته‌اند. شنب غازان تا ۱۰۱۹ق پابرجا بود، در آن سال به فرمان شاه‌عباس اول برای استفاده از مصالح آن در بنای قلعۀ رشیدیه تخریب شد. اما گنبد آن باقی بود. در دورۀ مظفرالدین‌شاه قاجار سنگ‌های مرمر تپۀ غازان‌خان به عمارت عالی‌قاپو منتقل شد و در دورۀ پهلوی جلو حیاط موزۀ آذربایجان نصب شد. به مرور زمان با احداث خانه‌های مسکونی در محل شنب غازان، محله‌ای به همین نام به‌وجود آمد. به آن قره ملک نیز می‌گفتند.