کوسه برنشین

کوسۀ برنشین

(یا: کوسه خرنشین؛ رکوب کوسج؛ نیز: عید کوسه؛ کوسه گردی؛ کوسه گلین) از جشن‌های نمایش‌گونه در پیشواز نوروز. در این جشن مردی یک چشم، زشت‌چهره و بی‌ریش (= کوسه) را بر خری سوار می‌کردند و او را، که کلاغی سیاه در یک دست و بادبزنی در دست دیگر داشت، در کوی و برزن می‌گرداندند. مرد، شکلک درمی‌آورد و خود را باد می‌زد، و به شِکوه از گرمای هوا می‌نالید و مردم، به راندنِ گرما، به‌سویش گلوله‌های برف پرتاب می‌کردند. به گفتۀ بیرونی، کوسه از مردم هدایایی نیز می‌گرفت؛ آنچه تا نیم‌روز گرد می‌آورد، سهم غلامان شاه، و آنچه تا شامگاه به‌دست می‌آورد، سهم خود و همراهانش بود. این نمایش هنوز هم، به‌اشکال گوناگون، در میان برخی اقوام ایرانی برگزار می‌شود. (نیز ← میر_نوروزی؛ غول_بیابانی؛ آتش‌افروز)