کتابچی، آنتوان (استانبول ۱۲۵۹ـ ۱۳۲۰ق)
کتابچی، آنتوان (استانبول ۱۲۵۹ـ ۱۳۲۰ق)
(معروف به کتابچی‌خان و ناظم میزان) دولتمرد ارمنی‌تبار عثمانی. پدرش ژاک از ارمنیانی بود که پس از اشغال گرجستان به‌دست روس‌ها، به عثمانی گریخت. آنتوان از اتباع دولت عثمانی بود، اما حدود ۲۲ سال به خدمت دولتی در ایران سرگرم بود. کتابچی خان، قانون‌نویس گمرک ایران و مدیر کل اجرایی ادارۀ گمرک بود و به یاری حامی‌اش امین‌السلطان نظام گمرکات و ادارۀ مرکزی آن را در تهران متمرکز کرد. در ۱۳۱۲ق به سمت رایزن سفارت ایران در بروکسل گمارده شد و در اروپا نشیمن گزید. کتابچی خان در بستن قرارداد معروف نفت دارسی نقش فراوانی داشت و پس از آن‌که او به اتفاق ماریوت در ۱۹۰۱ به نمایندگی از دارسی به ایران آمد و موفق به بستن قرارداد شدند، سود کلانی نصیبش شد. پس از آن چندی نیز کمیسر نفت دولت ایران بود و در عملکرد کاوش نفت در چاه سرخ نظارت کرد.