باومگارتن، الکساندر (۱۷۱۴ـ۱۷۶۲)
باومْگارتِن، اَلِکْسانْدِر (۱۷۱۴ـ۱۷۶۲)(Baumgarten, Alexander)
فیلسوف آلمانی، بنیادگذار زیباییشناسی[۱] به‌منزلۀ رشتۀ متمایزی در فلسفه. نخست پیرو لایب‌نیتس[۲] بود اما بعدها از رویکرد عقلانی او فاصله گرفت تا در اهمیت ادراک حسی[۳] پژوهش کند. باومگارتن، هرچند مانند لایب‌نیتس ادراک حسی و اندیشه را مراتب مختلف امری واحد می‌دانست و ادراک حسی را مبهم و مشتبه و اندیشه را روشن و متمایز می‌شمرد، اما نمی‌پذیرفت که کمال ادراک حسی فقط با متمایزشدن و تبدیل‌شدن آن به اندیشه محقق شود، بلکه معتقد بود که ادراک حسی کمالی ویژۀ خود دارد که معیار آن منطقی نیست. از اینرو، دو علم شناخت وجود دارد که عبارت‌اند از منطق و زیباییشناسی. علم اخیر، به معنای وسیع آن، علم معرفت حسی است و در معنای محدود آن تعیین معیارهای کمال است که ادراک حسی برای درک زیبایی باید با آن‌ها مطابقت کند. باومگارتن در برلین متولد شد و در دانشگاه‌های هاله[۴] و فرانکفورت مقام استادی فلسفه یافت. آثار اصلی او عبارت‌اند از اخلاق فلسفی[۵] (۱۷۴۰)، گفتار در منطق[۶] (۱۷۶۱) و زیباییشناسی[۷] (۱۷۵۰).